Bha Iain Dubh Mac Dhòmhnaill ’ic Iain a’ fuireach ann an Astràilia. Bha e a’ fuireach ann am Brisbane. Ach chaidh e fhèin is a bhean air turas a dh’Alba.
Chaidh iad gu sgìre Gheàrrloch. Bha buinteanas aca do sgìre Gheàrrloch.
Nuair a bha iad ann an Geàrrloch, fhuair iad cuireadh fuireach còmhla ri càraid anns an sgìre. B’ iad sin Coinneach Cemp agus a bhean, Ceit Eilidh.
Air a’ chiad oidhche ann an taigh Mhic Chemp, ge-tà, dh’fhàs Iain tinn. Thàinig fuachd air. Droch fhuachd. Cha robh e gu math idir. Cha robh an t-acras
air. Cha robh càil aige airson bracaist. Cha robh e sona. Chuir Ceit Eilidh gu leabaidh e. Chuir i plangaidean air, agus thug i brochan dha. Bobhla mòr de
bhrochan.
A bheil fios agaibh dè tha ann am brochan? Ann an cuid de dh’àiteachan tha e a’ ciallachadh “porridge”. Ach, anns a’ cheann a tuath, mar as trice, ’s e lite no lit’ a chanas daoine ri porridge. Ann an Geàrrloch, canaidh iad lit’. Tha brochan a’ ciallachadh dìreach min-choirce le
uisge teth ann. No thin gruel ann am Beurla.
Ach ’s e brochan math a bh’ ann. Oir, an ath-mhadainn, bha Iain slàn fallain a-rithist. Thuirt e gur e am brochan a rinn an leigheas air. Agus sgrìobh e
òran mu dheidhinn. Seo an t-sèist:
Brochan bean Mhic Chemp, a’ bhean àlainn chòir,
Chuir e fuachd gun dàil dhìom, ’s tha mi slàn gu leòr,
Brochan bean Mhic Chemp, a’ bhean àlainn chòir.
Canaidh mi a-rithist e,
Brochan bean Mhic Chemp, a’ bhean àlainn chòir,
Chuir e fuachd gun dàil dhìom, ’s tha mi slàn gu leòr,
Brochan bean Mhic Chemp, a’ bhean àlainn chòir.
Ged a tha brochan a’ ciallachadh gruel, no porridge, tha e cuideachd a’ ciallachadh rudeigin nach bi sibh ag ithe. Tha brochan cuideachd
a’ ciallachadh “mess”. Canaidh daoine “rinn e brochan dheth” airson “he made a mess of it”. Ach cha do rinn bean Mhic Chemp brochan dhen bhrochan! Agus cha
do rinn Iain Dubh brochan dhen òran!
Ann an Geàrrloch ma tha talamh uabhasach fliuch, canaidh na daoine,“tha e cho fliuch, tha e coltach ri poit lit’.” Tha e cho fliuch, tha e coltach
ri poit lit’. ’S e stuth math a th’ ann an lite, nach e? Ach feumaidh e a bhith fliuch. Feumaidh sibh uisge gu leòr a chur ann. Feumaidh sibh salann gu
leòr a chur ann. Agus feumaidh sibh a chur mun cuairt le spàin fiodha. Mura dèan sibh sin, ’s dòcha gun dèan sibh brochan dheth!
