An toigh leibh luchan? Is toigh leam fhìn iad. Bha tè gheal aig mo nighinn mar pheata. Tha seanfhaclan gu leòr againn ann an Gàidhlig co-cheangailte ri
luchan. Mar eisimpleir, is bean-taighe an luchag na taigh fhèin – the little mouse is mistress in her own house. Is bean-taighe an luchag
na taigh fhèin.
Tha claisneachd mhath aig luchan. Uill, tha cluasan mòra aca, nach eil? Canaidh daoine – an rud a bhios sàmhach, cha chluinn na luchan e. What is silent the mice won’t hear. An rud a bhios sàmhach, cha chluinn na luchan e.
Bidh luchan a’ nochdadh ann an samhlaidhean, no similes, cuideachd. Mar eisimpleir, cho umhal ri luch fo spòg a’ chait. As humble as a mouse beneath the cat’s paw. Cho umhal ri luch fo spòg a’ chait.
Seo agaibh a-nise rann do chloinn anns a bheil luch – agus cat. Bidh an cat a’ sealg:
Thuirt an luch bheag, ’s i san toll,
Dè am fonn a th’ air a’ chat ghlas?
Fonn math is deagh shaod
Gum faodadh tusa tighinn a-mach.
Is mòr m’ eagal ron dubhan chrom
A th’ agad ann am bonn do chas,
Mharbh thu mo phiuthar an-dè
’S fhuair mi fhìn air èiginn às
Canaidh mi an rann a-rithist. Tuigidh sibh gu bheil an luch bheag agus an cat glas a’ bruidhinn ri chèile. Mharbh an cat piuthar na lucha an-dè. Cha mhòr
nach do mharbh e an luch fhèin cuideachd.
Thuirt an luch bheag, ’s i san toll,
Dè am fonn a th’ air a’ chat ghlas?
Fonn math is deagh shaod
Gum faodadh tusa tighinn a-mach.
Is mòr m’ eagal ron dubhan chrom
A th’ agad ann am bonn do chas,
Mharbh thu mo phiuthar an-dè
’S fhuair mi fhìn air èiginn às
Uill, bha freagairt aig a’ chat. Seo na thuirt an cat:
Cha mhis’ a bha sin ach cat Iain Ruaidh
A b’ àbhaist a bhith a’ ruagadh chearc,
Ghoid i an càis’ a bha sa chliabh
’S dh’ith i ’n t-iasg a bha sa phreas.
Seo e a-rithist.
Cha mhis’ a bha sin ach cat Iain Ruaidh
A b’ àbhaist a bhith a’ ruagadh chearc,
Ghoid i an càis’ a bha sa chliabh
’S dh’ith i ’n t-iasg a bha sa phreas.
Mar sin leibh an-dràsta.
