Bha mi ag innse dhuibh an t-seachdain sa chaidh mun turas a ghabh mi gu Dùn Dearduil. Faisg air an dùn, chuala mi fuaim neònach. Bha e coltach ri beathach
a’ sgreuchail. Dè bh’ ann? Craobhan a’ suathadh na chèile? Beathach ann an ribe? No taibhs?
A bheil sibh fhèin a’ creidsinn ann an taibhsean? Leugh mi o chionn ghoirid mu bhoireannach air an robh Nighean an Tomaidh. Bha i beò anns an ochdamh linn
deug. A h-uile latha dhen bhliadhna chaidh i gu mullach Dhùn Dearduil. Bha i a’ seinn fhad ’s a bha i a’ coiseachd.
Bha an rann bheag seo aice:
Hò, thèid mi a Dhùn Dearduil,
An Dùn as docha leam sa choill.
Togaidh mi taigh air Dearduil Ghuanach,
Togaidh mi sabhal air a’ Chreig Dheirg,
Cìridh mi m’ fhalt dualach donn air Creag nan Gobhar.
Bha craobhan ann nuair a bha Nighean an Tomaidh beò, oir bha i a’ seinn An Dùn as docha leam sa choill – the dùn I like best in the forest.
Chan eil fhios agam am bi taibhs Nighean an Tomaidh fhathast ann. Ach lorg mi fiosrachadh inntinneach. Bha taibhsean ann an àite air a bheil Glac an Amair,
faisg air Bail’ an Lagain. Tha baile-fearainn fhathast ann am Bail’an Lagain. Bho Bhail’ an Lagain, tha sealladh math ann de Dhùn Dearduil.
Anns an t-seann aimsir bha bodachan a’ fuireach ann. Cha robh ceann aige, ach bha còta dearg air. Aon turas, chunnaic treabhaiche à Bail’ an Lagain e.
Chuir an treabhaiche each a-mach airson na h-oidhche ann an Glac an Amair. Bha e a’ dol ga cheangal le dà chorraich, no shackles. Cheangail e tè
de na corraich. Choimhead e airson na tèile. A-mach às an dorchadas thàinig guth – “Seo i”. Agus thilg an taibhs a’ chorrach eile a dh’ionnsaigh an
treabhaiche.
Bha fuaran ainmeil ann an Glac an Amair. ’S e Fuaran Glac an Amair an t-ainm a bh’ air. Bha na daoine ag ràdh gu robh an t-uisge math do shlàinte. Agus a
rèir beul-aithris, bha tàcharan a’ fuireach ann. Tàcharan, taibhsean, Nighean an Tomaidh, beathach bochd... Saoil dè dìreach a rinn am fuaim neònach a
chuala mi aig bonn Dùn Dearduil?
