Bha mi ag innse dhuibh an t-seachdain sa chaidh mun Chaillich. ’S e A’ Chailleach seann earrann dhen Earrach. Roimhe sin, bha An Gearran. Roimhe sin bha An Fheadag. Roimhe sin bha Am Faoilleach. Bha na h-ainmean a’ buntainn ris mar a bha a’ ghaoth aig na
h-amannan sin.
Bha earrann eile dhen Earrach ann eadar an Fheadag agus an Gearran. B’ e sin A’ Ghobag – no dogfish. Tha seo ann am Faclair Dwelly: A’
Ghobag:
Period of the year, lasting according to some, three days, according to others a week, coming in, apparently, between the Feadag and the Gearran and so
ending on 14th March
. Tha Dwelly a’ toirt dhuinn seanfhacal: Feadagan is Gobagan e, tuilleadh gu Fèill Pàdraig – whistling and biting winds on to St Patrick’s Day.
Às dèidh a’ Ghearrain thàinig À’ Chailleach. Bha a’ ghaoth sin a’ dèanamh cron air feur a bha a’ feuchainn ri fàs.
An do mhothaich sibh gur e ainmean bheathaichean a tha air na gaothan? Agus a-nise Na h-Othaisgean – beathaichean eile. Na h-Othaisgean – the ewes. Bha sin a’ tighinn às dèidh na Caillich. Mhair Na h-Othaisgean trì latha. Tha mi a’ tuigsinn gum b’ e sin trì latha matha. Bha deagh
aimsir ann. Bha iad freagarrach airson breith nan uan. Tha an t-ainm a’ dèanamh ciall a-nise, nach eil?
Bha earrannan beaga eile ann. An toiseach Neòil Dhubha na Càisge (the dark clouds of Easter). Bha sin anns an treas seachdain dhen Mhàrt.
An uair sin Glasadh na Cuthaig (the cuckoo’s greening or preparation time). Bha An Sguabag ann cuideachd – the little blast. Ann
am Faclair Dwelly tha: An Sguabag: Gusty wind. Trì latha Sguabaig, three days, the 7th, 8th and 9th of April. Agus tha Sneachd na Cuthaig
ann cuideachd – the cuckoo snow. Ann am Beurla tha daoine ag ràdh the lambing snow ris. ’S e sin sneachd a nì cron air uain ùra.
Às dèidh a h-uile càil a tha sin, bidh Latha Buidhe Bealltainn againn. Cuiridh sin crìoch air an Earrach! Ach mìos roimhe sin, tha Latha na Gogaireachd.
Chan eil sin fad às a-nise! Thoiribh an aire!
