Tha seanfhacal Gàidhlig ann: Is math an còcaire an t-acras. Hunger is a Good Cook. Is math an còcaire an t-acras. Ma tha an t-acras ort, bidh blas
math air biadh sam bith. A bheil sibh fhèin ag aontachadh ri sin? An e còcaire math a tha annaibh fhèin? Uill, ’s e – nuair a bhios an t-acras gur
cuideachadh!
Bha mi a’ leughadh leabhar ùr an latha eile. ’S e leabhar bàrdachd a tha ann. Tha seann bhàrdachd ann. Bàrdachd Ghàidhlig a tha a’ dol air ais ceudan
bhliadhnaichean. ’S e an t-ainm a tha air an leabhar Duanaire na Sracaire. ’S iad Wilson MacLeòid agus Meg Bateman na deasaichean. Rinn iad obair
fìor mhath.
Am measg nan dàn tha fear ann air a bheil ’S Math an Còcaire an t-Acras. Nise, tha ceist agam. Dè thàinig an toiseach – an seanfhacal no an dàn?
Chan eil mi cinnteach. ’S dòcha an seanfhacal.
Co-dhiù, tha fios againn cò am fear a rinn an dàn. B’ esan Alasdair Stiùbhart, Iarla Mhàrr. Agus rinn e e anns a’ bhliadhna ceithir cheud deug, trithead ’s
a h-aon (1431). Ciamar a tha fios againn? Uill, rinn e e às dèidh Blàr Inbhir Lòchaidh anns a’ bhliadhna sin. Bha e air an taobh a chaill. Bha e a’
teicheadh bhon bhlàr. Cha robh biadh aige airson greis. Bha an t-acras air.
Chan eil ann ach dà rainn san dàn. Seo agaibh a’ chiad rann.
’S math an còcaire an t-acras,
’S mairg a nì tarcais air biadh,
Fuarag eòrn’ à sàil mo bhròige
Biadh as fheàrr a fhuair mi riamh.
Tha an dàrna loidhne a’ ciallachadh woe to him who disdains food. ’S e fuarag eòrna “barley brose” – min eòrna agus uisge fuar. Seo e
a-rithist:
’S math an còcaire an t-acras,
’S mairg a nì tarcais air biadh,
Fuarag eòrn’ à sàil mo bhròige
Biadh as fheàrr a fhuair mi riamh.
Tha barrachd agam ri innse dhut mun dàn ach nì mi sin an ath sheachdain. Mar sin leibh.
