Bha mi ag innse dhuibh an sgeulachd ‘MacMhuirich Ratharsair’. Bha an
t-Uilebheist air cabhsair agus cruach-mhònach a thogail do MhacMhuirich,
ach cha robh an sealgair riaraichte. ‘Tha an leanabh agad air èirig
fhathast,’ thuirt e.
‘Phàigh mi i dà thuras mu-thràth,’ ars an t-Uilebheist, le fearg.
‘Cha robh an sin ach an toiseach,’ thuirt MacMhuirich. ‘A-nise, togaidh thu
taigh mòr dhomh. Bidh an tughadh air a dhèanamh de dh’itean eòin.’
‘Mo mhìle mallachd ort!’ thuirt an t-Uilebheist. Dh’èirich e agus dh’fhalbh
e don choille. Anns a’ choille, dh’èigh e, ‘Gach craobh anns a’ choille
ach a-mhàin critheann a’ Chrainn-cheusaidh agus Droigheann-dubh a’
Chrùin
, thigibh agus dèanaibh taigh na ceilge!’ Thàinig fiodh bho na craobhan sin
agus cha b’ fhada gus an robh an taigh air a thogail, ach a-mhàin gun robh
e gun tughadh.
Bha MacMhuirich fhathast anns an taigh aige fhèin, agus mhothaich e gun
robh e air fàs dorch. Choimhead e a-mach air an uinneig, agus dè chunnaic e
ach ealtainnean – sgaothan de dh’eòin a bh’ air tighinn à gach oisean dhen
domhan. Dh’fhàg gach eun ite air mullach an taigh ùir. Taobh a-staigh
latha, bha an tughadh deiseil.
Nuair a thill an t-Uilebheist, thilg MacMhuirich a leanabh a-mach air an
uinneig, ag ràdh, ‘thalla às an eilean seo agus thoir do chuilean leat!’
Dh’fhalbh an t-Uilebheist agus chan fhacas e bhon uair sin ann an
Ratharsair. Ach rinn e mallachd air MacMhuirich nach biodh sealbh no fortan
aige. Phòs MacMhuirich an ceann ùine agus bha triùir mhac aige. Bha iad
fhèin ʼs an athair a-mach air a chèile fad na h-ùine. Cha robh ach aon
charaid aig MacMhuirich agus b’ e sin an lethchiallach a bha na sgalaig
dha. ʼS e Fionnlagh an t-ainm a bh’ air.
Latha a bha seo sheòl MacMhuirich, a mhic agus Fionnlagh gu ruige Muideart.
Air an t-slighe dhachaigh, stad iad ann an Canaigh. Bha iad ann ro fhada
agus dh’iarr Baintighearna Chanaigh orra falbh, ged nach robh gaoth sam
bith ann airson seòladh.
‘Chan eil sinn a’ dol a dh’iomradh a Ratharsair,’ thuirt na mic rin athair.
‘Nach iarr sibh gun tig a’ ghaoth?’
Dh’èigh MacMhuirich airson ‘gaoth an ear a thig às na creagan agus nach
dèan cron oirnn.’ Agus dh’èirich gaoth shocair às an àird an ear. Ach cha
robh i làidir gu leòr agus rinn a ghillean magadh air an athair airson a
bhith meata. ‘Ceart gu leòr,’ thuirt MacMhuirich. Dh’èigh e airson ‘gaoth
chruaidh às an àird a tuath.’ Cha robh sin fàbharach dhaibh agus rinn na
gillean an tuilleadh fanaid air.
Bha MacMhuirich a-nise feargach. Dh’èigh e airson gaoth cho làidir ʼs gun
reubadh i gaoisidean à each, gun spìonadh i fianach à monadh agus gun tàirnneadh i bàirneach à creag. Bha a
mhic uile tinn le cur na mara. Cha robh ach MacMhuirich agus Fionnlagh a
sheas ris a’ chruadal. Air èiginn, ràinig iad Loch Aineort anns an Eilean
Sgitheanach far an do chuir iad am bàta air tìr. Tha dùil gun do ràinig iad
Ratharsair ach dè thachair dhaibh an uair sin, chan eil fhios domh.
