Ma tha sibh air a bhith a’ dràibheadh anns an Eilean Sgitheanach eadar Dùn Bheagain agus an t-Aodann Bàn, bidh sibh eòlach air drochaid air a bheil The Fairy Bridge. Tha an t-àite co-cheangailte ris na sìthichean agus, a rèir choltais, ro mheadhan an naoidheamh linn deug, ’s e fear treun
a-mhàin a rachadh thairis oirre air an oidhche. Carson a dh’atharraich cùisean ann am meadhan an naoidheamh linn deug, ma-thà? Uill, thig sinn gu sin
an-ceartuair.
Bha feadhainn dhen bheachd gum faiceadh eich na sìthichean a’ dannsadh air an fheur ri taobh na drochaid. Anns an leabhar Skye: The Island and its Legends, tha Otta Swire ag innse dhuinn mu a seanair, Iain MacDhonnchaidh à Orabost. Ghabh Iain iongnadh mu eich agus mar
a ghabhadh iad eagal ron drochaid. Cha robh e gu diofar an robh marcaiche air an each gus nach robh, no co-dhiù bha duine ga tharraing no ga phutadh
a-null.
Bha an aon rud a’ tachairt ri eich Iain, ged nach robh e fhèin a’ creidsinn ann an sìthichean. Bha e dhen bheachd gur e an duine a bha còmhla ris an each a
bha a’ toirt buaidh air an each, is gun togadh am beathach eagal bhon duine, nam biodh an duine a’ creidsinn anns na sìthichean.
Rinn Iain deuchainn air buaidh na drochaid air each. Cheannaich e each ùr à Èirinn. Thàinig an t-each air bàta a Dhùn Bheagain; mar sin cha robh e air a
bhith faisg air drochaid nan sìthichean.
Aig an aon àm, bha caraid a’ fuireach aige a bhuineadh do cheann a deas na dùthcha. Cha robh a charaid air a bhith anns an Eilean
Sgitheanach roimhe. Cha robh e eòlach air an eilean no air dualchas an eilein. Dh’fhaighnich e de dh’Iain am biodh cead aige falbh a-mach air an each ùr
aige. Thuig Iain gun robh cothrom aige deuchainn a chur air buaidh na drochaid, agus dh’aontaich e. Thug e stiùireadh do a charaid mun rathad – a bheireadh
e tarsainn na drochaid dà thuras – air an rathad a-mach agus air an rathad air ais.
Dh’fhalbh a charaid air muin an eich. Nuair a thill e, chuir Iain ceistean air mun each. Tha e math, thuirt am fear eile. Tha e dòigheil is socrach ach tha
aon trioblaid aige – tha eagal air ro uisge. Dh’fhaighnich Iain mun uisge. Agus thuirt a charaid gur ann aig drochaid, a’ dol tarsainn allt, a dh’èirich an
t-each air a chasan deiridh le eagal – an dà chuid air an rathad a-mach agus air an rathad air ais. Dìreach an aon drochaid. Cha do chuir tè sam bith eile
dragh air. Agus dè an drochaid a bha sin? Tuigidh sibh cò tè a bh’ ann.
Ann am Beurla, canar Fairybridge ris an àite. Ach tha ainm gu tur eadar-dhealaichte air ann an Gàidhlig – Beul-àtha nan Trì Allt. Agus tha an
t-àite ainmeil ann an dualchas nan Gàidheal airson a bhith na àite-coinneachaidh do mhuinntir ceann a tuath an Eilein Sgitheanaich. Aig àm Briseadh na h-Eaglaise ann an ochd ceud deug, ceathrad ’s a trì (1843) bha an t-Urramach Ruairidh MacLeòid à Sniothasort a’ cumail
sheirbheisean an sin airson nam mìltean de dhaoine. Aig an àm sin, sguir na Sgitheanaich bho bhith a’ gabhail eagal ron drochaid, uill a’ chuid a bu mhotha
aca co-dhiù.
