Bha mi ag innse dhuibh mun turas a bhioraich Calum Cille slat às a’ choille don dèirceach Abrach. Tha an stòiridh a’ nochdadh ann an eachdraidh an naoimh – Vita Columbae – a chaidh a sgrìobhadh le Adomnan. Bha an t-Abrach bochd a’ cleachdadh na slaite anns a’ choille mar stob airson fiadh-bheatha a
ghlacadh. Cha robh a theaghlach tuilleadh às aonais sitheann.
Ach, latha a bha seo, thuirt bean an duine ris gun robh dragh oirre mun stob a bha e a’ fàgail anns a’ choille gach oidhche. ‘Spìon às an talamh e,’ thuirt
i, ‘oir ma gheibh duine no crodh bàs air, thèid thu fhèin, ’s mi fhìn ’s ar clann a chur gu bàs no a chur ann am braighdeanas.’
Fhreagair an duine aice, ‘Chan ann mar sin a bhitheas e oir, nuair a bheannaich am fear naomh an t-slat, thuirt e nach dèanadh i cron air daoine no crodh.’
Ach tha e coltach gun robh cìrean a’ choilich air a’ chirc. Rinn an duine na dh’iarr a bhean air. Spìon e an stob a-mach às an talamh, ged
a bha e muladach mu dheidhinn.
Thug e an t-slat bhiorach a-steach don taigh agus chuir e an taic a’ bhalla i. Goirid às dèidh sin, thuit an cù-taighe air a’ bhior agus chaidh a
mharbhadh. Thuirt a bhean ris, ‘Thèid fear no tè dhen chloinn agad air, agus thèid am marbhadh.’
Bha na faclan sin guineach dha. Thug e an t-slat a-mach às an taigh. Dh’fhalbh e astar mòr chun na coille leatha. Lorg e preas agus chuir e an t-slat am
falach anns a’ phreas far nach dèanadh i cron air duine no beathach. No ’s e sin a bha na bheachd.
Ach thill e madainn an làrna-mhàireach agus bha earba air tuiteam air bior na slaite. Bha i marbh. Thug an duine bochd an t-slat air falbh. Chuir e fon
uisge i aig oir aibhne. Bha e deimhinne nach dèanadh i cron air dad an sin.
Ach bha e ceàrr. Thill e madainn an làrna-mhàireach. Agus dè bha glacte air bior na slaite ach bradan mòr. Bha e cho mòr ’s gur gann gun robh comas aig an duine bhochd a thoirt dhachaigh leis. Ach rinn e a’ chùis agus thug e an t-slat dhachaigh aig an aon àm.
Chuir e an t-slat a-muigh air mullach an taighe. Agus thuit feannag air a’ bhior. Bha i air a marbhadh sa bhad.
Bha an duine bochd troimh-chèile. Fhuair e comhairle bho a bhean an t-slat a dhèanamh na spealgan. Agus ’s e sin a rinn e. Bhris e an t-slat le tuagh agus
thilg e na spealgan don teine.
Tha Adomnan ag innse dhuinn gun do thill an t-Abrach bochd a bhith na dhèirceach, agus gun robh e airidh air an droch shuidheachadh anns an robh e, oir bha
e air sgrios a dhèanamh air an t-slait a thug Calum Cille dha. Fhad ’s a bha an t-slat aig an duine, agus i na stob sa choille, bha feòil gu leòr aige,
agus bha e cuideachd a’ reic pàirt dhith airson airgead. A-nise, ged a bha e air a bhith beartach airson greis, bha e bochd a-rithist agus, airson a’ chòrr
de a bheatha, bha e fhèin agus a theaghlach a’ caoidh call na slaite a thug Calum Cille dha.
