Bha mi ag innse dhuibh mu eilean beag ann an Innis Tìle air a bheil Bjarnarey mar ainm – an aon rud ri Beàrnaraigh an seo. Tha e a’ ciallachadh “eilean
Bhjørn”. ’S e Bjørn (Björn) ainm duine. Chunnaic mi ainmean-àite gu leòr ann an Innis Tìle a chuir ainmean ann an Alba nam cheann. Gu tric, ’s ann air
sàillibh ’s gu bheil ainmean-àite Lochlannach an seo, gu sònraichte ann an Arcaibh, Sealtainn, ceann a tuath na Gàidhealtachd agus air cladaichean is
eileanan an taoibh an iar. Ach uaireannan chunnaic mi ainmean a bha a’ cur faclan Gàidhlig no Albais nam cheann.
Anns a’ chiad dol a-mach – am prìomh bhaile, Reykjavik. Tha sin a’ cur nam chuimhne còmhradh a bh’ agam le boireannach ann an Sealan Nuadh. “My father
taught me some Gaelic,” ars ise. “Oh, and what was that?” dh’fhaighnich mi, agus an t-eagal orm gum biodh e mì-mhodhail. “ Lang may yer lum reek!” ars ise le gàire. “O, uill,” thuirt mise, “tha sin Albannach, ceart gu leòr, ach chan e Gàidhlig a th’ ann!”
Co-dhiù, tha sinn uile eòlach air an fhacal reek. Agus ’s e sin a tha Reykja-vík a’ ciallachadh – “reeky bay” no “bàgh na toite”. Tha
grunn àiteachan ann an Innis Tìle le reykja- aig toiseach an ainm. Chan eil sin na iongnadh. Tha grunn àiteachan far a bheil toit ag èirigh às an
talamh an sin.
Tha mi a’ dol a dh’innse dhuibh cuid de dh’ainmean-àite Innis Tìle. Agus cuiridh mi geall gun tuig sibh feadhainn aca sa mhionaid. An toiseach Barnafoss. Barnafoss. Tha sin a’ ciallachadh fors no eas na cloinne, the waterfall of the bairns. Barnafoss. Thathar ag ràdh gun do thuit
dithis bhalach dom bàs anns an eas sin.
Seo fear eile – Bláfell. Bláfell. Smaoinichibh air Blàbheinn anns an Eilean Sgitheanach a tha leth-Lochlannach is leth-Ghàidhlig. Beinn ghorm, blue mountain, Bláfell. Agus Breiðavík. Breiðavík. Mar Brèibhig ann an Leòdhas. Bagh leathann, broad bay, Breiðavík. Agus
Djúpavík. ’S e sin an t-ainm tùsail air Diabaig ann an Toirbheartan. Bàgh domhainn, deep bay, Djúpavík.
Agus dè a’ Ghàidhlig air pike? Tha mi a’ ciallachadh an èisg. Geadas. Tha trì àiteachan ann an Alba air a bheil Loch no Lochan nan
Geadas. Thàinig am facal bhon t-Seann Lochlannais gedda. Agus tha dà loch ann an Innis Tìle air a bheil Gedduvatn – loch nan geadas – ged
a tha na Tìlich ag ràdh gun robh am facal cuideachd a’ ciallachadh seòrsaichean eile de dh’èisg, leithid bric, anns an t-seann aimsir.
Agus Héraðsvötn. Seo fiosrachadh a fhuair mi ann am Beurla: “Héraðsvötn – ‘district rivers’ from hérað – district and vatn – water/lake,
in this instance meaning river”. Tha cuid de dh’eòlaichean dhen bheachd gun tàinig Hearadh – Na Hearadh – bho hérað. Tha cuid eile ag ràdh gur ann
bho fhacal a’ ciallachadh “talamh àrd” a thàinig e.
Mu dheireadh, seo fear a tha furasta – Rif. Tha àite ann an Leòdhas air a bheil Riof. Thàinig am facal a-steach don Ghàidhlig (tha e ann am
faclair Dwelly). Agus tha e a’ ciallachadh, ann am Beurla, reef. Chan ann tric a gheibhear fear a ghabhas tuigsinn gu furasta mar sin eadar na trì
cànanan.
