’S e am Bràigh Mòr am baile as fhaisge air a’ bheinn as àirde ann an Gallaibh – a’ Mhòr-bheinn. Aig 706 meatair os cionn na mara, chan eil a’ bheinn
cho àrd sin. Ach tha cumadh brèagha oirre. Co-dhiù, ’s e baile croitearachd a bh’ anns a’ Bhràigh Mhòr, anns an robh sluagh rudeigin mòr a’ fuireach
anns an t-seann aimsir. Agus bhiodh na daoine ag innse sgeulachdan do chèile, mar a bhitheadh air feadh na Gàidhealtachd. Tha mi airson tè dhiubh innse
dhuibh an-dràsta – Bodach Dubh na Mòr-bheinne.
O chionn fhada nochd coigreach, le falt dubh, anns an sgìre. Bha droch bhliadhna air a bhith ann. Cha do dh’fhàs am bàrr gu math. Cha robh mòran bìdh
aig na daoine. Agus chaidh an coigreach bho dhoras gu doras, a’ sireadh biadh. Ge-tà, cha do rinn e obair sam bith airson a chuid bìdh. Chùm muinntir
a’ Bhràigh Mhòir coinneamh agus cho-dhùin iad nach robh iad a’ dol a thoirt biadh don choigreach tuilleadh.
An ath latha, chaidh an srainnsear gu taigh agus dh’iarr e biadh. Chaidh a dhiùltadh. Dh’fhalbh e don ath thaigh agus dh’iarr e biadh. Chaidh a
dhiùltadh a-rithist. Thachair sin anns a h-uile taigh. Dh’fhàs an coigreach feargach. Bha aon mhuileann anns an sgìre. Chaidh an coigreach – a bha gu
math làidir – don mhuileann. Thog e a’ chlach uachdarach, chuir e air a ghualainn i, agus choisich e air falbh a dh’ionnsaigh na Mòr-bheinne. Às aonais
na cloiche, chan obraicheadh am muileann. Agus chan fhaigheadh muinntir an àite min-choirce.
Chan fhacas an coigreach a-rithist ach thòisich crodh is caoraich a bhith a’ dol à fianais. Chùm muinntir an àite faire. Airson beagan làithean chan
fhaca iad dad. An uair sin chunnaic iad an coigreach. Bha e air fàs mòr mòr. ’S e famhair a bh’ ann. Bha bogha is saighdean aige. Loisg e an damh as
fheàrr sa mhonadh le saighead. Chuir e an damh air a ghualainn agus chaidh e dh’ionnsaigh na Mòr-bheinne. Dh’fhalbh na fir às a dhèidh ach thàinig ceò
tiugh a-nuas orra agus chaidh am Bodach Dubh à sealladh.
Mar a chaidh an ùine seachad, bha muinntir an àite a’ call rudan prìseil bho na taighean aca. Chan fhaca duine am mèirleach. Ach bha iad deimhinne gur
e am Bodach Dubh a bu choireach. Chunnaic iad grunn tursan e ach, gach turas a rachadh iad an tòir air, bhiodh e a’ ruith a dh’ionnsaigh na Mòr-bheinne
agus thigeadh an ceò a-nuas orra.
Chuala na daoine mu bhoireannach ann an Cataibh aig an robh bràthair a bha a’ fuireach air a’ Mhòr-bheinn. Lorg iad am boireannach. Dh’aidich i gum b’
i piuthar a’ Bhodaich Dhuibh. Dh’inns i dhaibh mar a bhriseadh iad cumhachd a’ Bhodaich air a’ cheò air a’ Mhòr-bheinn. Bha aon latha sa bhliadhna
nuair nach robh an cumhachd sin aige. B’ e sin an seachdamh latha dhen t-seachdamh mìos.
Air an t-siathamh latha dhen Iuchar, chruinnich na fir faisg air a’ Mhòr-bheinn. An ath mhadainn, air an t-seachdamh latha, nochd am Bodach Dubh. Bha e ag
iomain crodh. Leum na fir a-mach. Dh’fhalbh am Bodach aig peilear a bheatha a dh’ionnsaigh na Mòr-bheinne. Dh’èigh e faclan neònach ann an Gàidhlig, feuch
an ceò a thoirt a-nuas air a’ bheinn. Ach cha tàinig an ceò an turas seo. Agus chunnaic na daoine am Bodach, agus e a’ dol à sealladh tro fhosgladh air
cliathaich na beinne. Agus dè thachair an uair sin? A uill, gheibh sibh sin a-mach an ath-sheachdain!
