Gleanna Gollaidh, Gleanna Gollaidh, Gleanna Gollaidh nan craobh,
Cò a chì e nach mol e, Gleanna Gollaidh nan craobh
A bheil sibh ag aithneachadh sin? ’S e sin an t-sèist aig dàn ainmeil à ceann a tuath – fìor cheann a tuath – na Gàidhealtachd. Tha Gleanna Gollaidh
ann an Dùthaich MhicAoidh. Agus cò am bàrd? Uill, cò eile ach am bàrd Gàidhlig a b’ ainmeile a bhuineadh do Dhùthaich MhicAoidh – Rob Donn. Chuala mi
clann a’ gabhail an òrain sin ann an Dùthaich MhicAoidh na bu tràithe dhen bhliadhna seo, agus tha ceangal eadar sin agus Litir na seachdain sa chaidh.
Mìnichidh mi sin an ceartuair.
Ach an toiseach tha mi airson ceist a thogail mu cho eòlach ’s a tha daoine anns a’ cheann a tuath air dìleab Rob Dhuinn – taobh a-muigh nan sgoilearan
a tha ag ionnsachadh na Gàidhlig co-dhiù. Rugadh Rob ann an Allt na Caillich, faisg air Gleanna Gollaidh. Tha Allt na Caillich gu deas air Beinn Hòb,
pìos bhon chosta tuath. Chan eil mòran a’ fuireach anns an sgìre sin an-diugh. Ach chaidh Rob a thiodhlacadh ann an cladh an cois a’ chladaich – gu
dearbh, an cois tràigh mhòr bhrèagha air am bi mòran luchd-turais a’ tadhal. ’S e sin Baile na Cille.
Suas an rathad bhon chladh, tha bùth leabhraichean. Bha mi air chuairt anns an sgìre an-uiridh agus chaidh mi a dh’fhaicinn carragh-uaighe Rob Dhuinn.
Chuir mi romham an leabhar The World of Rob Donn le Ian Grimble a cheannach anns a’ bhùth.
Bha an latha grianach is blàth agus chaidh mi fhìn is caraid a choimhead air uaigh a’ bhàird. Tha carragh mòr ann – ach chan eil e ann an staid ro
mhath an-diugh. Ge-tà, tha e nas motha na a’ chuid mhòr de na clachan-uaighe anns a’ chladh.
Co-dhiù, chaidh mi suas gu ruige bùth nan leabhraichean ann an deagh shunnd. Chunnaic mi an leabhar a bha mi a’ sireadh air na sgeilpichean. Chuir mi
an leabhar air a’ chunntair. “Tha mi cho toilichte an leabhar seo fhaighinn,” thuirt mi ris an tè-reic (tuigidh sibh gun robh mi a’ bruidhinn a’
chànain eile). Cha tuirt i guth. Lean mi orm gu neoichiontach. “Gu h-àraidh anns an sgìre seo,” thuirt mi. “Tha e dìreach iomchaidh.”
Thog am boireannach an leabhar. Leugh i an tiotal – The World of Rob Donn. “Rob Don – who was he then?” dh’fhaighnich i ann am blas Gallta. Dè chanainn?
“Dìreach an duine a b’ ainmeile a thàinig às an sgìre seo riamh,” fhreagair mi. Cuiridh mi geall gum biodh làn fhios aice gun robh John Lennon anns an
sgìre sin airson làithean-saora uaireigin na bheatha. Ach cha chuala i guth riamh air a’ bhàrd Ghàidhlig, Rob Donn, agus a’ bhùth aice leth-mhìle bhon
uaigh aige, ma tha i sin. Mo chreach!
Gu fortanach, chan ionann a suidheachadh-se agus suidheachadh nan sgoilearan ann am Bun-sgoil Thunga. Tha mòran dhiubh anns an aonad Ghàidhlig agus bidh
càch anns an sgoil ag ionnsachadh na Gàidhlig. Mo bheannachd air ceannard na sgoile, agus na tidsearan.
Agus bidh Ruairidh MacLeòid gan cuideachadh leis a’ Ghàidhlig. Dh’ainmich mi Ruairidh anns an Litir an t-seachdain sa chaidh. Bha e uaireigin na iasgair
anns a’ Chaolas Chumhang.
Bha mi ann an Dùthaich MhicAoidh as t-earrach am-bliadhna agus thug Ruairidh cuireadh dhomh dhol a choimhead air a’ chloinn-sgoile, agus iad a’ gabhail
òrain. Am measg na ghabh iad, bha Gleanna Gollaidh le Rob Donn.
Gleanna Gollaidh, Gleanna Gollaidh, Gleanna Gollaidh nan craobh,
Cò a chì e nach mol e, Gleanna Gollaidh nan craobh.
