Mar as trice, ann an Litir do Luchd-ionnsachaidh, bidh mi a-mach air cuspairean Gàidhealach. Ach, an t-seachdain seo, tha mi airson innse dhuibh mu
rudeigin a thachair taobh a-muigh na Gàidhealtachd, ged a thuigeas a h-uile mac màthar air a’ Ghàidhealtachd carson a thug e buaidh mhòr orm.
Tha ceathrad bliadhna air a dhol seachad bhon a chaidh bàta-teasairginn Longhope fodha le call a h-ochdnar criutha. ’S e Longhope baile beag ann an
Arcaibh. Tha e air Eilean Hothaigh no, ma tha sibh airson a bhith mionaideach, air South Walls a tha co-cheangailte ri Hothaigh le
tairbeart. Am-bliadhna bha muinntir an àite a’ comharrachadh is a’ cuimhneachadh na tubaist-mhara a thachair air an t-seachdamh latha deug dhen
Mhàrt, naoi ceud deug, seasgad ’s a naoi (1969).
Bha sian eagallach ann – aig ìre 9. Bha stuaghan brùideil anns a’ Chaol Arcach. Agus bha long mhòr, a bh’ air a clàradh ann an Liberia, ann an
staing gu sear air Dùn Gasbaith. Chaidh bàta-teasairginn Longhope a ghairm a-mach. Chaidh an long – an Irene – air na creagan, ach rinn na
maoir-chladaich cobhair air a’ chriutha. Ge-tà, cha do thill am bàta-teasairginn. Thathar a’ smaoineachadh gun do bhuail stuagh mòr innte agus gun
do chuir i car. Rinneadh seachdnar bhoireannach nam banntraichean.
Bidh mi fhìn a’ falbh gu muir aig amannan ann an gheat agus tha mi gu math mothachail do dh’obair ghaisgeil an RNLI ann a bhith a’ dèanamh cobhair
air maraichean. Nam òige bha mi a’ fuireach ann am Broughty Ferry, faisg air Dun Dè, nuair a chaidh am bàta-teasairginn fodha le call ochdnar. Bha
sin o chionn leth-cheud bliadhna.
Bha sinn air tìr ann an Longhope am-bliadhna nuair a thòisich boireannach – tè às an àite – air bruidhinn ris a’ bhean agam. Leis gun robh sinn far
gheat, agus gun charbad, thabhainn i lioft timcheall South Walls dhuinn gus am faiceamaid an t-àite. Bha sin gu math fialaidh. Chaidh sinn gu
slaodach anns a’ chàr aice, agus i a’ comharrachadh nan seann togalaichean eachdraidheil.
An ceann beagan mhionaidean, bha sinn a’ dràibheadh seachad air a’ chladh. “Sin an carragh-cuimhne don fheadhainn a chailleadh,” thuirt i na Beurla
bhinn Arcach. Choimhead mi a-null gu carragh-cuimhne mòr. Gun a bhith a’ smaoineachadh cus air a h-aois – bha i sna seasgadan – thuirt mi, “Bidh na
lotan ann fhathast, tha mi cinnteach, agus daoine fhathast a’ faireachdainn a’ chall.”
Stad i an càr ann am meadhan an rathaid. “Chaill mi an duine agam, m’ athair-chèile is mo bhràthair-chèile,” thuirt i. Bha mulad na guth. Bha an
ceathrad bliadhna air giorrachadh na h-inntinn gu ùine ghoirid. Bha na deòir a’ sruthadh sìos a gruaidhean. Bha na lotan ann fhathast agus bithidh gu sìorraidh. Mas e ùine a nì slànachadh, ’s dòcha gun toir e barrachd na saoghal aon duine airson slànachadh ceart.
Dè chanainn rithe? Cha b’ e beul brèagha a bh’ agam ach beul dha-rìribh. Thuirt an dithis againn gun robh sinn fìor dhuilich mu a call agus gun robh
sinn, mar dhaoine a thèid gu muir, cho taingeil airson nan daoine a tha ag obair air na bàtaichean-teasairginn.
Mo bheannachd air a’ bhoireannach choibhneil sin, agus air a leithid anns gach àite. Goirid às dèidh na tubaist o chionn ceathrad bliadhna, bha
càirdean òga aig feadhainn a chaill am beatha a’ cur an ainmean air adhart airson a bhith sa chriutha ùr. Agus tha sin air leantainn chun an latha
an-diugh. Clach air càrn an fheadhainn a chailleadh. Agus mo bheannachd air criutha gach bàta-teasairginn ’s a th’ ann. ’S e gaisgich a th’ annta uile.
