Tha sgeulachd Ghàidhealach ainmeil co-cheangailte ri Beinn Ghulbain ann an Gleann Sìdh. ’S e a th’ innte sgeulachd a bhiodh Gàidheil ag aithris, an dà
chuid ann an Alba is Èirinn. ’S e an t-ainm a th’ oirre “Diarmaid agus Gràinne”. Seo agaibh geàrr-chunntas dhen stòiridh.
Bha Fionn MacCumhail a’ dol a phòsadh Gràinne, nighean aig fear de na rìghrean ann an Èirinn. Chaidh cuireadh a thoirt do dh’uaislean na Fèinne dhol don
bhanais. Bha cuirm mhòr ann a mhair seachd latha. Agus nuair a bha a’ chuirm seachad do na daoine, bha cuirm eile ann do na coin.
Bha fear aig a’ chuirm air an robh Diarmaid. ’S e gaisgeach eireachdail a bh’ ann. Bha ball-seirce air aodann – a love spot. Ball-seirce. Bhiodh e
an-còmhnaidh a’ cumail a bhonaid sìos gus nach fhaiceadh daoine am ball-seirce. Oir, boireannach sam bith a chitheadh e, bhiodh i a’ gabhail trom-ghaol air
Diarmaid sa spot.
Aig cuirm nan con, thòisich feadhainn de na coin air sabaid le chèile. Dh’fheuch gaisgich na Fèinne ris na coin a chur bho chèile. Fhad ’s a bha Diarmaid
a’ dèanamh sin, thog e a bhonaid beagan. Agus chunnaic Gràinne am ball-seirce. Ghabh i gaol air Diarmaid.
“Ruithidh thu air falbh leam,” thuirt i ris.
“Cha dèan mi sin,” arsa Diarmaid. “Cha tèid mi leat. Cha ghabh mi am bog thu. Cha ghabh mi an cruaidh thu. Cha ghabh mi a-muigh thu ’s cha ghabh mi
a-staigh thu. Cha ghabh mi air each thu ’s cha ghabh mi ’d chois thu.” Chaidh Diarmaid a dh’àite fad’ air falbh. Thog e taigh is dh’fhuirich e ann.
Madainn a bha seo cò ghlaodh aig an doras ach Gràinne. “A bheil thu a-staigh a Dhiarmaid?” thuirt i.
“Tha,” fhreagair Diarmaid.
“Thig a-mach is falbh leam,” thuirt Gràinne.
“Nach tuirt mi riut cheana,” fhreagair e, “nach gabhainn ’d chois thu, ’s nach gabhainn air each thu, ’s nach gabhainn a-muigh thu, ’s nach gabhainn
a-staigh thu, ’s nach biodh gnothach agam riut.”
Bha i eadar dà ursainn an dorais air muin boc goibhre. Tha mi airson ’s gun tuig sibh sin gu ceart. She was between the two door posts on the back of a billy goat. Bha i eadar dà ursainn an dorais air muin boc goibhre.
“Chan eil mi a-muigh is chan eil mi a-staigh,” thuirt i. “Chan eil mi ’m chois ’s chan eil mi air each. Feumaidh tu dhol leam.”
“Chan eil àite dhan d’ rachamaid,” thuirt Diarmaid, “air nach biodh fios aig Fionn nuair a chuireadh e a làmh fo a dheud fhiosach. Marbhaidh e mi ma
dh’fhalbhas mi leat.”
“Thèid sinn do Charraig,” thuirt Gràinne. “Tha uiread de Charraigean ann ’s nach bi fios aige cò an tè anns a bheil sinn.” Agus dh’fhalbh
iad còmhla gu àite air an robh Carraig an Daimh. Rinn iad an dachaigh ann. Bha Diarmaid na shaor agus na iasgair, agus bhiodh Gràinne a’ reic nan
soithichean fiodha a bha Diarmaid a’ dèanamh. Ach bha leapannan air leth aca.
Latha a bha seo thàinig bodach mòr nan rathad. Fear ris an abradh iad Ciofach Mac a’ Ghoill. Ghabh Gràinne taitneachd dhen bhodach. Rinn i
fhèin is am bodach plana airson Diarmaid a mharbhadh. Bha Diarmaid ag obair air na soithichean. Thug am bodach ionnsaigh air. Bha am bodach làidir ach bha
Diarmaid na bu làidire. Chuir Diarmaid am bodach fodha.
Rug Gràinne air sgian agus stob i ann an sliasaid Dhiarmaid i. Theich Diarmaid. Is cluinnidh sinn na thachair an ath-sheachdain.
