Tha mi a’ dol a dh’aithris sgeulachd thraidiseanta dhuibh. ʼS e an t-ainm a th’ oirre ‘An Long a Chaidh a dh’Ameireagaidh’.
Sheòl an long seo a dh’Ameireagaidh le sluagh mòr innte. Bhuail an long ann an sgeirean faisg air a’ chladach. Chaidh na daoine a chall gu lèir ach aon fhear agus a bhean. Fhuair iadsan gu tìr. Thog iad bothan le pìosan briste dhen t-soitheach.
Thàinig tòrr rudan air tìr bhon luing – biadh, fiodh, siùil, leabhraichean is mar sin air adhart. Bha an cupall an sin greis mus robh dad a dhìth orra.
Ach thàinig an t-àm nuair a bha iad airson falbh a-mach, feuch daoine eile a lorg. Dh’fhalbh am fear agus chaidh e tro choille mhòr. Chan fhac’ e baile no duine. Ràinig e mullach beinne. Às a sin, chunnaic e bothan shìos fodha. Theàrnaich e chun a’ bhothain. Cha robh sgeul air duine, agus chaidh e a-steach.
An sin, bha bòrd ann le tubhailt mhòr gheal air. Bha botal fìona air, agus lof arain. Bha an t-acras air an duine. Ghabh e balgam no dhà dhen fhìon, agus crioman às an lof.
Thàinig bodach liath a-steach. Thuirt e ris, ‘Dè do naidheachd, a choigrich? Dè thug thu an rathad seo?’
Dh’inns am fear bhon luing-bhriste mar a thachair. Bha e a’ faireachdainn ciontach mu bhith ag ithe is ag òl aig bòrd an duine eile agus thug e a leisgeul. ‘Ceart gu leòr,’ ars am bodach. ‘Gabh do leòir dheth. A bheil thu pòsta?’
‘Tha,’ ars am fear eile.
‘A bheil teaghlach agad?’ dh’fhaighnich an seann duine.
‘Chan eil,’ fhreagair am fear eile.
‘Uill,’ thuirt am bodach, ‘tha an latha air a dhol seachad. Chan eil ùine agad tilleadh a-nochd. Gheibh thu biadh is leabaidh an seo.’
An ath mhadainn, rinn am bodach bracaist don duine eile. ‘Feumaidh tu falbh dhachaigh,’ thuirt e. Nuair a bha am fear eile a’ dèanamh deiseil airson falbh, thàinig am bodach thuige le tubhailt. ‘Dè bheir thu dhomh ma bheir mise dhut an tubhailt seo?’ thuirt e. ‘Nuair a sgaoileas tu air bòrd i, nochdaidh botal fìona agus lof arain agus biadh a bharrachd.’
‘Uill,’ thuirt am fear eile, ‘chan eil dad agam a bheir mi dhut.’
‘Seadh,’ fhreagair am bodach. ‘Thoir dhomh, ma-thà, a’ chiad duine no beathach a bheirear dhut.’
Mheòraich am fear eile air an t-suidheachadh. Cha robh e an dùil gum biodh clann aige a-chaoidh. Agus cha robh sgeul air beathaichean far an robh e a’ fuireach ann am bothan air cùl a’ chladaich. Dh’inns e don bhodach gun gabhadh e ri a chùmhnant.
‘Ma-thà,’ ars am bodach, ‘ge brìth de bhios ann a bheirear dhut, thig an seo leis seachd bliadhna on diugh.’
Dh’aontaich am fear eile ris a’ chùmhnant agus thill e dhachaigh. Bha a bhean anabarrach toilichte fhaicinn. Bha i air a bhith a’ smaoineachadh gun robh an duine aice air a dhol a dhìth agus nach tilleadh e tuilleadh. Chan e sin a-mhàin ach chuir e an tubhailt a-mach. Nochd botal fìona, lof arain agus biadh eile. Nach bu mhìorbhaileach e! Ach cha robh fios aig a bhean mun chùmhnant a rinn e leis a’ bhodach.
