An cuala sibh mu Naomh Meircheard? Is esan an naomh sònraichte ann an
Gleann Moireasdan. Ann am Beurla, tha daoine eòlach air mar St. Merchard no
St. Irchard. Bha cleachdadh aig ar sinnsearan ‘mo’ a chur air beulaibh ainm
naoimh. Dh’atharraich Mo Eircheard gu Meircheard. Bhiodh muinntir Ghleann
Moireasdan ga fhuaimneachadh mar ‘Meirchead’.
Rugadh is thogadh e faisg air Obar Dheathain ann an sgìre Chinn Chàrdainn –
sgìre ris an canar ann am Beurla Kincardine O’Neil. Bha e na
Chrìosdaidh on a bha e òg. Latha a bha seo, a rèir beul-aithris, bha
Meircheard ann an Srath Ghlais le dithis eile. Bha an triùir aca a’
sgaoileadh an t-soisgeil.
Chaidh aire a thoirt gu bò bhàn. Latha an dèidh latha, bhiodh a’ bhò na
seasamh faisg air craobh, a’ coimhead oirre. Cha bhiodh i a’ cur a beòil
sìos airson ithe. Cha robh i ach a’ toirt sùil air a’ chraoibh fad an
latha. A dh’aindeoin sin, bhiodh a’ bhò a’ dol dhachaigh gach feasgar, agus
coltas oirre gun robh i air a leòr de dh’fheur ithe.
Dè rinn Meircheard, ach gun do chladhaich e anns an ùir aig bonn na
craoibhe. Lorg e trì clagan. Bha iad uile gleansach, ùr-nodha a’ coimhead,
mar gun robh iad air an dèanamh an latha sin fhèin.
Chùm Meircheard fear de na clagan dha fhèin. Thug e na dhà eile do a
chompanaich. Dh’iarr e orra falbh, gach duine air an rathad aige fhèin.
‘Nuair a sheirmeas an clag leis fhèin an treas turas, a chàirdean,’ thuirt
e, ‘togaibh eaglais an sin.’
Dh’fhalbh a’ chiad duine chun na h-àirde an ear. Sheirm an clag trì tursan.
An turas mu dheireadh, bha e ann an Gleann a’ Chonfhadhaich, deas air a’
Mhanachainn. Tha seann eaglais is cladh an sin fhathast.
Dh’fhalbh an dàrna fear chun na h-àirde an iar. Nuair a sheirm an clag
aigesan treas turas, bha e anns an Àth Leathann san Eilean Sgitheanach.
Agus Meircheard fhèin, dh’fhalbh esan chun na h-àirde a deas, suas Srath
Ghlais an toiseach. An uair sin, chaidh e tarsainn a’ mhonaidh a
dh’ionnsaigh Ghleann Moireasdan. Bha e air mullach an sin nuair a sheirm an
clag aige a’ chiad turas. Chuir muinntir an àite an t-ainm air a’ bheinn ud
Suidhe Meircheard. Anns an latha an-diugh, ʼs e dìreach An Suidhe a th’ air
na mapaichean, no mar a chanas na Gàidheil timcheall Loch Nis, An Suidh.
Lean Meircheard air gu deas, agus ràinig e Gleann Moireasdan. Stad e aig
fuaran faisg air Baile an Tom Buidhe agus sheirm an clag
a-rithist. ʼS e Fuaran Meircheard a th’ air an fhuaran sin. Gu
mì-fhortanach, chan eil e air na mapaichean. Cha deach am pears-eaglais
fada nuair a sheirm an clag a-rithist. Sin far an do stad ar laoch. Thog e
eaglais ann, agus canaidh daoine Clachan Meircheard ris an àite, ged nach
eil dad ann a-nise ach seann chladh.
Dh’fhuirich Meircheard ann an Gleann Moireasdan fad ùine mhòr. ʼS e
searmonaiche math a bh’ ann, agus bha gràdh aig muinntir an àite air. Agus
mar a chì sinn an-ath-sheachdain, bha an clag aige ainmeil. Thairis air na
linntean, bho àm gu àm, bhiodh e a’ seirm leis fhèin.
