Bha mi ag aithris na sgeulachd Clach an Fhithich. Dh’inns athair
Iain Bhàin dha mu dhraoidheachd na cloiche. Lorg iad nead fithich air
creag. Ghoid iad na h-uighean bhon nead. Rinn iad teine le fraoch tioram,
agus ghoil iad na h-uighean. Dh’fhuirich iad ann an sealladh an nid fad an
t-siubhail. Thill na fithich. Bha fios aca gun robh na h-uighean millte,
agus dh’fhalbh iad a-rithist.
An dèidh trì latha, thill na fithich. Bha clach bheag – èiteag – aig a’
choileach. Shuath e na h-uighean leis a’ chloich. Nuair a bha iad a-mach às
an nead a-rithist, chaidh Iain ann. Thog e a’ chlach agus thug e leis i.
Nuair a bha e air ais air talamh rèidh, dh’fheuch e draoidheachd na
cloiche. Chuir e na bheul i, agus chaidh e à fianais. Bha e
do-fhaicsinneach. Nuair a chuir e a’ chlach na phòcaid bha e faicsinneach
a-rithist.
Bha fios aig dìreach ceathrar gun robh Clach an Fhithich aig Iain. B’ iad
sin Iain, athair, a phiuthar, Màiri, agus a bhràthair-chèile, Calum.
Dh’aontaich iad an gnothach a chumail dìomhair oir bha a’ chlach cho
cumhachdach. ‘Bhiodh e math a’ chlach a bhith aig duine air blàr-catha,’
thuirt Iain. ‘Dh’fhaodadh e sgrios a dhèanamh air a nàimhdean, agus cha
bhiodh fios aca gun robh e ann.’
‘Ist,’ thuirt athair. ‘Chan fhaodar a’ chlach a chur gu
feum le droch rùn. ʼS ann airson deagh rudan a-mhàin a dh’fheumas tu a cur
gu feum. Am fear a chleachdas i airson droch-dhìol no ainneart, bidh e a’
fulang gu dubh.’
Dh’fhalbh Iain a-null a Dhùn Neachdain agus chuir e Clach an Fhithich na
bheul. Chan fhaca duine e nuair a chaidh e a-steach a dh’ubhal-ghort ri
taobh a’ chaisteil. Chunnaic Iain Eilidh agus a h-antaidh, a’ Bhean-uasal
Nic an Tòisich. Bha dà chù mhòr aca. Bha na coin a’ gabhail dragh oir bha
iad a’ faighinn fàileadh de shrainnsear. Ach bha Iain do-fhaicsinneach.
Mu dheireadh, dh’fhalbh a’ Bhean-uasal a-steach leis na coin. Bha Eilidh
leatha fhèin. Chaidh Iain air cùl craoibhe, agus chuir e a’ chlach air ais
na phòcaid. Sheas e a-mach bhon chraoibh agus ghabh Eilidh iongnadh. Cha
robh fios aice gun robh e air a bhith do-fhaicsinneach mionaid roimhe.
‘Iain, a ghràidh!’ thuirt i. ‘Dè fon ghrèin?!’ Bha i cho sona ris an rìgh a leannan fhaicinn.
‘Tha m’ athair air dearbhadh gun dìon e thu ma thig thu a dh’fhuireach
againn,’ thuirt Iain. Bha Eilidh gu math mì-thoilichte ann an Dùn
Neachdain, agus dh’aontaich i teicheadh còmhla ri Iain. Chaidh iad tarsainn
na h-aibhne aig an àth, agus ràinig iad Baile na Creige aig àm dol-fodha na
grèine.
Bha dragh air a h-uile duine an sin nach robh an gobha, Donnchadh na Dà
Òrdaig, air tilleadh dhachaigh an dèidh dha a bhith ann an Dùn Neachdain.
‘Dè thachair dha?’ dh’fhaighnich iad.
‘Chaidh a mhurt,’ thuirt Eilidh.
‘Carson?’ dh’fhaighnich athair Iain.
‘Chaidh a lorg, agus e a’ lìbhrigeadh litir dhomh bho Iain,’ thuirt Eilidh.
‘Tha sin uabhasach,’ ars am bodach. ‘Pàighidh a’ Bhean-uasal Nic an Tòisich
airson sin.’
‘Chan e m’ antaidh a dh’òrdaich a bhàs,’ thuirt Eilidh, ‘ach am freiceadan.
Ach, innsidh mi seo dhuibh – chan fhada gus an nochd i fhèin is feachd
armaichte an seo airson mo thoirt dhachaigh.’
Agus bheir mi an stòiridh gu crìch an-ath-sheachdain.
