Faisg air àm a bhàis, air Latha an Tighearna, thàinig aingeal Dhè a thadhal
air Calum Cille. Chaochail an naomh, mar a chì sinn, seachdain an dèidh
sin, aig deireadh na Sàbaid agus toiseach Latha an Tighearna. Anns an linn
sin, b’ e Latha na Sàbaid an latha ro Dhidòmhnaich anns an
Eaglais Cheiltich.
Chaidh Calum Cille agus fear-frithealaidh aige, fear Diarmad, a
bheannachadh sabhal anns an robh arbhar fasgainte. ‘Tha mi a’ guidhe,’
thuirt an naomh, ‘ma dh’fheumas mi falbh am-bliadhna, gum bi arbhar gu leòr
agaibh airson na bliadhna gu lèir.’
Thàinig bròn air Diarmad. ‘Athair,’ thuirt e, ‘ʼs ann tric aig an àm seo
dhen bhliadhna [sa Chèitean], gum bi sibh a’ cur dragh oirnn le bhith a’
bruidhinn mu ar fàgail.’
‘Tha mi airson rùn-dìomhair innse dhut,’ thuirt an naomh, ‘ma gheallas tu
dhomh nach can thu càil mu dheidhinn ri duine eile fhad ʼs as beò mi.’
Chaidh Diarmad air a ghlùinean, agus gheall e an rùn-dìomhair a chumail dha
fhèin.
Ann am meadhan na h-oidhche seo,’ thuirt Calum Cille, ‘falbhaidh mi, air
cuireadh an Tighearna, Ìosa Crìosd.’ Thòisich am fear-frithealaidh air gul,
agus chofhurtaich Calum Cille e cho math ʼs a b’ urrainn dha.
Thill an naomh don mhanachainn. Bha e lùbte le aois. Letheach-slighe air an
rathad, stad e airson fois a ghabhail. Fhad ʼs a bha e na shuidhe an sin,
thàinig each bàn thuige. B’ e sin an t-each a bhiodh a’ giùlan bainne don
mhanachainn. Chuir an t-each a cheann air uchd Chaluim Chille. Sgrìobh
Adomnan anns a’ chunntas aige Vita Sancti Columbae, gun do dh’inns
Dia don each gun robh bàs a’ tighinn air an naomh. Agus, cleas duine,
thòisich an t-each air caoineadh gu goirt.
Dh’fheuch Diarmad ri iomain air falbh, ach chuir Calum Cille stad air.
Bheannaich e an t-each, a thionndaidh air falbh an uair sin, agus e
muladach.
Chaidh an naomh gu mullach a’ chnuic os cionn na manachainn. Chuir e a
làmhan an-àirde agus bheannaich e a’ mhanachainn. ‘Ged as beag is suarach
an t-àite seo,’ thuirt e, ‘gidheadh, bidh rìghrean is sluagh na h-Alba a’
toirt mòr-urram dha. Bithidh, agus slòigh dhùthchannan cèin is borbarra
...’
Theàrnaich Calum Cille an cnoc agus chaidh e don bhothan aige. Bha e a’
dèanamh tàr-sgrìobhadh air na sailm. Bha e ag obair air an deicheamh rann
dhen cheathramh Salm air fhichead:
Bidh easbhaidh air na leòmhanaibh òga, agus bidh acras orra; ach
orrasan a dh’iarras an Tighearna, cha bhi maith air bith a dhìth
.
‘An seo,’ thuirt e, ‘feumaidh mi sguir. Sgrìobhadh Baithéne na leanas air.’
Bha e mar sin ag ainmeachadh an duine a leanadh air mar Aba Ì.
Mar leabaidh air an oidhche sin, bha leac cloiche aig Calum Cille. Bha
clach aige mar chluasag. Fhad ʼs a bha e na shìneadh an sin, bhruidhinn e
ri tòrr de na manaich a thàinig a dh’èisteachd ris.
Aig meadhan-oidhche, thill Calum Cille ann an cabhaig don eaglais. Lean am
fear-frithealaidh aige, Diarmad, air. Aig astar, chunnaic Diarmad gun robh
an eaglais làn solais. Ach nuair a thàinig e faisg air an doras, dh’fhalbh
an solas. Bha Calum Cille na laighe air beulaibh na h-altair, agus coltas
aoibhneach air. Thàinig na manaich, agus bheannaich an naomh iad le a
làimh. Goirid an dèidh sin, dh’fhàg anam a chorp.
