Red Herrings
At the end of the last Litir, I posed a question. Here it is. Which two
well-known buildings in Stornoway have their walls covered in stone
from Isle Martin? The solution is – the Town Hall and a church in the
town centre – Martin’s Memorial Church. The stone from Isle Martin was
easier to work than the stone in Lewis, which is really hard. Is that,
however, why the church is called Martin’s Memorial church? That the
stone came from Isle Martin?
Well, no. The church was named for their first minister, the Rev.
Donald John Martin.
I was also telling you that herring was being processed in two ways on
Isle Martin. They were putting some of them in salt or brine. Those
were the white herring. Others, they were smoking them. Those were the
red herring. The herring were smoked for days or weeks. Eventually,
they were turning red.
That made me think about the phrase in English – ‘red herring’. People
say ‘red herring’ when they are following a line of thought that takes
them to a wrong or false conclusion.
Here’s how the saying arose, apparently. A red herring has a strong smell.
An English writer used a ‘red herring’ in a story he wrote at the start of
the nineteenth century. Somebody was wanting to put dogs off the scent of a
hare. He dragged a red herring on a path through the grass, and the dogs
went that way. When they reached the end, there was no sign of the hare.
There was only a red herring. There you go! You’ll even learn about the
English language in the Litir Bheag! Cheerio just now.
Sgadain Dearga
Aig deireadh na Litreach mu dheireadh, chuir mi ceist oirbh. Seo i. Dè an
dà thogalach ainmeil ann an Steòrnabhagh anns a bheil clach às a’ chuaraidh
ann an Eilean Mhàrtainn a’ còmhdachadh nam ballachan? ʼS e am fuasgladh –
Talla a’ Bhaile agus eaglais ann am meadhan a’ bhaile – Eaglais a’
Mhàrtainnich – Martin’s Memorial Church. Bha a’ chlach à Eilean
Mhàrtainn na b’ fhasa obrachadh, seach a’ chlach ann an Leòdhas, a tha
cianail cruaidh. An e sin as coireach, ge-tà, gur e Martin’s Memorial Church a th’ air an eaglais mar ainm? Gun tàinig
a’ chlach à ‘Isle Martin’?
Uill, chan e. Chaidh an eaglais ainmeachadh airson a’ chiad mhinisteir aca,
an t-Urramach Dòmhnall Iain Màrtainn.
Bha mi cuideachd ag innse dhuibh gun robhar a’ giollachd sgadain ann an dà
dhòigh air Eilean Mhàrtainn. Bha iad a’ cur feadhainn ann an salann no
mear-shal. B’ iad sin na sgadain bhàna no white herring. Feadhainn
eile, bha iad gan smocadh. B’ iad sin na sgadain dearga no red herring. Bha na sgadain air an smocadh airson làithean no
seachdainean. Mu dheireadh, bha iad a’ tionndadh dearg.
Thug sin orm a bhith a’ beachdachadh air an abairt ann am Beurla – ‘red herring’. Canaidh daoine ‘red herring’ nuair a tha
iad a’ leantainn rathad smaoineachaidh a tha gan toirt gu ceann-uidhe ceàrr
no fuadan.
Seo mar a dh’èirich an abairt, a rèir choltais. Tha fàileadh làidir air
sgadan dearg. Chleachd sgrìobhadair Sasannach ‘sgadan dearg’ ann an
sgeulachd a sgrìobh e aig toiseach an naoidheamh linn deug. Bha cuideigin
ag iarraidh nach biodh coin a’ leantainn le bhith an tòir air geàrr. Dhragh
e sgadan dearg sìos rathad eile tron fheur, agus chaidh na coin an rathad
sin. Nuair a ràinig iad an ceann-uidhe, cha robh sgeul air a’ gheàrr. Cha
robh ann ach sgadan dearg. No
red herring.
Seo a-nist! Bidh sibh eadhon ag ionnsachadh mun Bheurla anns an Litir Bhig!
Mar sin leibh an-dràsta.