Bàs Chaluim Chille (2)
An angel of God came to visit St Columba. The saint died a week later,
at the end of the Sabbath and the beginning of the Lord’s Day. The
Sabbath Day was the day before Sunday in the Celtic Church.
Columba and his servant, Diarmad, went to bless a barn. ‘I want to tell
you a secret,’ said the saint, ‘if you promise me that you won’t say
anything about it to another person while I live.’ Diarmad promised to
keep the secret to himself.
In the middle of the night tonight,’ said Columba, ‘I’ll leave by the
invitation of the Lord.’ The servant started to cry, and Columba
comforted him.
The saint returned to the monastery. Halfway, he stopped to take a
rest. A white horse came to him. The horse put its head on Columba’s
lap. Adomnan in his account Vita Sancti Columbae, wrote that God told
the horse that the saint was going to die. The horse started to sob
uncontrollably.
Diarmad tried to drive it away. But Columba stopped him. He blessed the
horse.
The saint went to the summit of the hill above the monastery. He put
his hands up and he blessed the monastery. ‘Small and mean though it
is,’ he said, ‘yet it shall be held in great honour by the kings and
people of Scotland.’
Columba went to his hut. He was transcribing the psalms. He was working
on the tenth verse of the 34th psalm:
the young lions do lack and they suffer hunger; but those who seek the Lord
shall not want any good thing.
‘Here,’ he said, ‘I must stop. Let Baithéne write what follows.’ He was
naming the man who would follow himself as the Abbot of Iona.
At midnight, Columba went to the church. Diarmad followed him. At a
distance, Diarmad saw that the church was full of light. But, when he came
close to the door, the light disappeared. Columba was lying in front of the
altar. The monks came, and the saint blessed the monks with his hand.
Shortly after, his soul left his body.
The Death of St Columba (2)
Thàinig aingeal Dhè a thadhal air Calum Cille. Chaochail an naomh seachdain
an dèidh sin, aig deireadh na Sàbaid agus toiseach Latha an Tighearna. B’ e
Latha na Sàbaid an latha ro Dhidòmhnaich anns an Eaglais Cheiltich.
Chaidh Calum Cille agus am fear-frithealaidh aige, Diarmad, a bheannachadh
sabhal. ‘Tha mi airson rùn-dìomhair innse dhut,’ thuirt an naomh, ‘ma
gheallas tu dhomh nach can thu càil mu dheidhinn ri duine eile fhad ʼs as
beò mi.’ Gheall Diarmad an rùn-dìomhair a chumail dha fhèin.
‘Ann am meadhan na h-oidhche seo,’ thuirt Calum Cille, ‘falbhaidh mi, air
cuireadh an Tighearna.’ Thòisich am fear-frithealaidh air gul, agus
chofhurtaich Calum Cille e.
Thill an naomh don mhanachainn. Letheach-slighe air an rathad, stad e
airson fois a ghabhail. Thàinig each bàn thuige. Chuir an t-each a cheann
air uchd Chaluim Chille. Sgrìobh Adomnan anns a’ chunntas aige Vita Sancti Columbae, gun do dh’inns Dia don each gun robh bàs a’
tighinn air an naomh. Thòisich an t-each air caoineadh gu goirt.
Dh’fheuch Diarmad ri iomain air falbh. Ach chuir Calum Cille stad air.
Bheannaich e an t-each.
Chaidh an naomh gu mullach a’ chnuic os cionn na manachainn. Chuir e a
làmhan an-àirde agus bheannaich e a’ mhanachainn. ‘Ged as beag is suarach
an t-àite seo,’ thuirt e, ‘gidheadh, bidh rìghrean is sluagh na h-Alba a’
toirt mòr-urram dha.’
Chaidh Calum Cille don bhothan aige. Bha e a’ dèanamh tàr-sgrìobhadh air na
sailm. Bha e ag obair air an deicheamh rann dhen cheathramh Salm air
fhichead:
Bidh easbhaidh air na leòmhanaibh òga, agus bidh acras orra; ach
orrasan a dh’iarras an Tighearna, cha bhi maith air bith a dhìth
.
‘An seo,’ thuirt e, ‘feumaidh mi sguir. Sgrìobhadh Baithéne na leanas air.’
Bha e ag ainmeachadh an duine a leanadh air fhèin mar Aba Ì.
Aig meadhan-oidhche, chaidh Calum Cille don eaglais. Lean Diarmad air. Aig
astar, chunnaic Diarmad gun robh an eaglais làn solais. Ach, nuair a
thàinig e faisg air an doras, dh’fhalbh an solas. Bha Calum Cille na laighe
air beulaibh na h-altair. Thàinig na manaich, agus bheannaich an naomh iad
le a làimh. Goirid an dèidh sin, dh’fhàg anam a chorp.