Frank Gardiner
I want to tell you about a famous criminal in Australia who was born,
apparently, in Ross-shire. He was Frank Gardiner. He was alive at
around the same time as Ned Kelly.
The biographies tell us that Gardiner was born in 1830 in Ross-shire.
But they don’t tell us where. At a young age, he emigrated to Australia
with his parents. And Gardiner wasn’t his true name, but Christie.
When he was still young, he was working with cattle in the middle of
Victoria. Along with some others, he stole a herd of horses. But he was
caught, and he spent time in prison.
When he got out, he was perpetually involved in crime. In 1862, he got
involved with other famous robbers (‘bushrangers’). They stopped a team
who were moving gold and money in New South Wales. They stole treasure
that would be worth fifteen million dollars today. This made Gardiner
famous, even in Britain and the United States.
He fled north, to Queensland. He was running a shop in the town of
Rockhampton but he was recognised by somebody. He was caught, and he
received a sentence of more than thirty years in prison, with hard
labour. However, after ten years he was pardoned, based on the
condition that he would leave Australia.
In 1874, Gardiner went to Hong Kong and then to California. He settled
in San Francisco. He bought a pub near the harbour.
It’s not clear how he died. San Francisco lost many of its city records in
the earthquake in 1906. Anyway, sometime between 1882 and 1904, Gardiner
died. Did he return to the land of his birth in Ross-shire? I’m afraid I
don’t know.
Frank Gardiner
Tha mi airson innse dhuibh mu eucoireach ainmeil ann an Astràilia, a
rugadh, a rèir choltais, ann an Siorrachd Rois. B’ esan Frank Gardiner .
Bha e beò mun aon àm ʼs a bha Ned Kelly.
Tha na cunntasan-beatha ag innse dhuinn gun do rugadh Gardiner ann an ochd
ceud deug is trithead (1830) ann an Siorrachd Rois. Ach chan eil iad ag
innse dhuinn càite. Aig aois òg, rinn e eilthireachd gu Astràilia cuide ri
a phàrantan. Agus cha b’ e Gardiner an t-ainm ceart aige, ach Christie.
Nuair a bha e fhathast òg, bha e ag obair le crodh ann am meadhan
Bhictoria. Còmhla ri feadhainn eile, ghoid e treud each. Ach chaidh a
ghlacadh, agus chuir e seachad ùine sa phrìosan.
Nuair a fhuair e a-mach, bha e ri eucoir fad na h-ùine. Ann an ochd ceud
deug, seasgad ʼs a dhà (1862), chaidh e an sàs le sàr-mhèirlich eile. Chuir
iad stad air sgioba a bha a’ gluasad òir is airgid ann an Cuimrigh Nuadh a
Deas. Ghoid iad ulaidh air am biodh luach an-diugh de chòig-deug millean
doilear. Rinn seo Gardiner ainmeil, eadhon ann am Breatainn is na Stàitean
Aonaichte.
Theich e gu tuath, gu Tìr na Banrigh. Bha e a’ ruith bùth ann am baile
Rockhampton ach chaidh aithneachadh le cuideigin. Chaidh a ghlacadh, agus
fhuair e binn de chòrr is deich bliadhna fichead sa phrìosan, agus obair
chruaidh na cois. Ge-tà, an dèidh deich bliadhna fhuair e maitheanas,
stèidhichte air a’ chumha gum fàgadh e Astràilia.
Ann an ochd ceud deug, seachdad ʼs a ceithir (1874), chaidh Gardiner gu
Hong Kong agus an uair sin gu Calafoirnia. Sheatlaig e ann an San
Francisco. Cheannaich e taigh-seinnse faisg air a’ chala.
Chan eil e soilleir mar a fhuair e bàs. Chaill San Francisco mòran de na
clàraidhean baile aca anns a’ chrith-thalmhainn ann an naoi ceud deug is
sia (1906). Co-dhiù, uaireigin eadar ochd ceud deug, ochdad ʼs a dhà (1882)
agus naoi ceud deug is ceithir (1904), fhuair Gardiner bàs. An do thill e
gu dùthaich a bhreith ann an Siorrachd Rois? Tha eagal orm nach eil fhios
a’m.