Dugald Carmichael (1)
I want to tell you about Dugald Carmichael from Lismore. Dugald was
famous in the world of botanists. He is called the ‘Father of Marine
Botany’.
He was born at Stronacraoibh in the north of Lismore in 1772. His
parents were poor crofters. From his youth, Dugald had a great interest
in nature.
But it isn’t science he did at university. He initially went to Glasgow
University where he did Classics. Then he moved to the University of
Edinburgh to study medicine. He came out as a surgeon.
He worked for nine years as a surgeon for the Argyll Fencibles. He was
in Ireland all that time. However, he wasn’t satisfied. He wanted to
know more about nature. And he wanted to go overseas. So he joined as a
soldier in another regiment – the 72nd Highlanders.
He was to initially at the Cape of Good Hope in South Africa. He
delighted in the plants there. In 1807 he went – voluntarily – to Algoa
Bay, east of the Cape, near where Port Elizabeth is today. There he
started to take an interest in the fish, in addition to plants.
Dugald wrote detailed notes about the trees and plants that were
growing there, and the use to which locals put them. He defended the
reputation of the sharks that abound in the sea there. In addition, he
described of the way of life of the people.
In 1810, he was involved in an armed campaign by the British to take
Mauritius from the French. At that time, it was L’Isle de France or the
Isle of France that people called Mauritius. I’ll tell you in the next
Litir how Dugald Carmichael got on in that matter.
Dùghall MacIlleMhìcheil (1)
Tha mi airson innse dhuibh mu Dhùghall MacIlleMhìcheil à Lios Mòr. Bha
Dùghall ainmeil ann an saoghal nan lus-eòlaichean. Bithear a’ gabhail ‘ Father of Marine Botany’ air.
Rugadh e ann an Sròn na Craoibhe, ann an ceann a tuath Lios Mòr, anns a’
bhliadhna seachd ceud deug, seachdad ʼs a dhà (1772). Bha a phàrantan nan
croitearan bochda. Bho òige, bha ùidh mhòr aig Dùghall ann an nàdar.
Ach chan e saidheans a rinn e aig an oilthigh. Chaidh e an toiseach a
dh’Oilthigh Ghlaschu far an do rinn e Eòlas Clasaigeach. An uair sin,
ghluais e a dh’Oilthigh Dhùn Èideann airson Eòlas-leigheis a dhèanamh.
Thàinig e a-mach mar lannsair.
Dh’obraich e airson naoi bliadhna mar lannsair aig na h- Argyll Fencibles. Bha e ann an Èirinn fad na h-ùine sin. Ge-tà,
cha robh e riaraichte. Bha e airson tuilleadh eòlais a bhith aige air
nàdar. Agus bha e airson a dhol a-null thairis. Mar sin, ghabh e cothrom
mar shaighdear ann an rèisimeid eile – na 72nd Highlanders.
Bha e an toiseach ann an Ceap an Deagh Dhòchais ann an Afraga a Deas. Bha e
air a bheò-ghlacadh leis na lusan an sin. Ann an ochd ceud deug ʼs a seachd
(1807), chaidh e – gu saor-thoileach – gu Bàgh Algoa, gu sear air a’ Cheap,
faisg air far a bheil Port Ealasaid an-diugh. An sin, thòisich e air ùidh a
ghabhail anns na h-èisg, a bharrachd air lusan.
Sgrìobh Dùghall notaichean mionaideach mu na craobhan is lusan a bha a’ fàs
ann, agus am feum a rinn muinntir an àite dhiubh. Dhìon e cliù nan siorcan
a tha pailt sa mhuir an sin. A bharrachd air sin, rinn e tuairisgeul de
dhòigh-beatha nan daoine.
Ann an ochd ceud deug ʼs a deich (1810), bha e an sàs ann an iomairt
armaichte aig na Breatannaich airson Mauritius a ghabhail thairis bho na
Frangaich. Aig an àm sin, ʼs e
L’Isle de France
no Eilean na Frainge a chanadh daoine ri Mauritius. Innsidh mi dhuibh anns
an ath Litir mar a chaidh do Dhùghall MacIlleMhìcheil anns a’ ghnothach
sin.