Mary of Callert
I was telling you about Mary of Callert, one of the Camerons of Callert
in Lochaber. There wasn’t a woman in the land who was nicer in
appearance or nature. Everybody loved her. Well, everybody except her
father. He was hard on her.
One day, her father put her out of the house. She went to live in
Lundavra with her uncle. A ship came to Loch Leven. The clan chief’s
wife bought cloth from them. The cloth was impregnated with the black
fever [thought to be typhus]. Everybody in Callert House grew ill. Mary
came home to help them. Everybody died – except Mary herself.
Mary had to live in the house by herself. Nobody would come near her.
They feared that they themselves would get the fever. They wouldn’t let
Mary out and they wouldn’t let anybody else in.
However, Mary had a lover – Patrick Campbell from Inverawe. He went
there to save Mary. He went at night, rowing a boat quietly. He took
her out through the chimney. She threw her clothes into the sea.
Patrick put his own plaid around her to keep her warm.
He took her home. He gave her new clothes. They married almost
immediately and he built her a house in the wood. They were by
themselves for three months. They wanted to be sure that they weren’t
infected. But, unfortunately, they weren’t married long. Patrick fell
at the Battle of Inverlochy against Montrose. That was in 1645.
Mary suffered a broken heart on account of her spouse’s death. She composed
a song for him. In the song, she says that Patrick was buried behind their
house. It’s thought that he was wounded at Inverlochy and that he made his
way home. He died there. Then Mary’s story gets even more poignant, as
you’ll hear next week.
Màiri Challaird (1)
Bha mi ag innse dhuibh mu Mhàiri Challaird, tè de Chamshronaich Challaird
ann an Loch Abar. Cha robh tè anns an dùthaich a bha na bu shnoige ann an
coltas no nàdar. Bha gràdh aig a h-uile duine oirre. Uill, a h-uile duine
ach a h-athair. Bha esan cruaidh oirre.
Latha a bha seo, chuir a h-athair a-mach às an taigh i. Chaidh i a
dh’fhuireach ann an Lunn Dà Bhrà còmhla ri a h-uncail. Thàinig long gu Loch
Lìobhann. Cheannaich bean a’ chinn-chinnidh clò bhuapa. Bha an clò air a
thruailleadh leis an fhiabhras dhubh. Dh’fhàs a h-uile duine ann an Taigh
Challaird tinn. Thàinig Màiri dhachaigh airson cobhair a dhèanamh orra.
Chaochail iad uile – ach Màiri fhèin.
B’ fheudar do Mhàiri fuireach anns an taigh leatha fhèin. Cha tigeadh duine
faisg oirre. Bha an t-eagal orra gum faigheadh iad fhèin am fiabhras. Cha
leigeadh iad Màiri a-mach agus cha leigeadh iad duine eile a-steach.
Ge-tà, bha leannan aig Màiri – fear Pàdraig Caimbeul à Inbhir Atha. Chaidh
e ann airson Màiri a shàbhaladh. Chaidh e ann air an oidhche, ag iomradh
bàta gu sàmhach. Thug e a-mach i tron t-similear. Thilg i a h-aodach don
mhuir. Chuir Pàdraig a bhreacan fhèin timcheall oirre airson a cumail
blàth.
Thug e dhachaigh i. Thug e aodach ùr dhi. Phòs iad cha mhòr sa bhad agus
thog esan taigh dhi anns a’ choille. Bha iad leotha fhèin airson trì
mìosan. Bha iad airson a bhith cinnteach nach robh an tinneas oirre. Ach,
gu mì-fhortanach, cha robh iad pòsta fada. Thuit Pàdraig aig Blàr Inbhir
Lòchaidh an aghaidh Montròs. Bha sin ann an sia ceud deug, ceathrad ʼs a
còig (1645).
Dh’fhuiling Màiri cridhe briste air sgàth bàs a cèile. Rinn i òran dha.
Anns an òran tha i ag ràdh gun deach Pàdraig a thiodhlacadh air cùl an
taighe aca. Thathar a’ smaoineachadh gun robh e air a leòn aig Inbhir
Lòchaidh agus gun do rinn e a shlighe dhachaigh. Chaochail e an sin. An
uair sin, tha eachdraidh Màiri a’ fàs nas tiamhaidhe buileach, mar a
chluinneas sibh an-ath-sheachdain.