FaclairDictionary EnglishGàidhlig

Rob Donn's poetry Bàrdachd Rob Dhuinn

We were taking a wee look at the poetry of

Audio is playing in pop-over.

Rob Donn's poetry

We were taking a wee look at the poetry of Rob Donn last week. Rob was a Gaelic bard in the Mackay Country in the Eighteenth Century. He never spoke English. He wasn’t highly educated either.

Today I’m going to have a wee look at a poem he wrote. It’s about the environment – particularly in the Mackay Country.

Two sisters speak to each other in the poem. Ishbel likes the environ-ment. Mary doesn’t like the environ-ment so much. Mary’s been at school in Thurso. She picked up the ways of the Lowlander. Mary says:

Anyone doing as I have done

Would be eternally the worse for it

Going to the mountain against my will,

It ruined me and my health.

On the other hand, Rob Donn really enjoyed being a herdsman on the hill. Ishbel (or is it Rob himself?) answers Mary’s accusations.

What reason have you for your antipathy

To the high slopes?

Don’t you see when the cattle come

How useful they are with their offspring?

Mary, however, continues with her argument. She criticises the winter. The Mackay Country is alright in the summer but things aren’t attractive in the winter – according to Mary, at least.

What was true in your song

As long as the summer was warm

It changed on Halloween

And the winter will extinguish it.

Again, Ishbel has an answer to Mary’s accusations. I like this verse. And this verse represents with clarity the beauty of spring in the Highlands:

The land will hide until summer

It is hibernating just now

Birch and hazel on the day of Beltane Promising growth.

There will be crowdie and churning in the straths

And the snowdrifts will melt.

How sweet the spectacle, glens a-spouting

Calves and milk and cream.

Bàrdachd Rob Dhuinn

Bha sinn a’ toirt sùil bheag air bàrdachd Rob Dhuinn an t-seachdain sa chaidh. Bha Rob na bhàrd Gàidhlig ann an Dùthaich MhicAoidh anns an ochdamh linn deug. Cha robh Beurla riamh aige. Cha robh no mòran sgoile.

An-diugh tha mi a’ dol a thoirt sùil bheag air dàn a sgrìobh e. Tha e mu dheidhinn na h-àrainneachd – gu sònraichte ann an Dùthaich MhicAoidh.

Tha dithis pheathraichean a’ bruidhinn ri chèile anns an dàn. Tha Iseabail measail air an àrainneachd. Chan eil Màiri cho measail air an àrainneachd. Tha Màiri air a bhith san sgoil ann an Inbhir Theòrsa. Thog i dòighean nan Gall. Tha Màiri ag ràdh:

Cia b’ e dhèanadh mar rinn mis’,

Bu mhist’ e e gu bràth,

Dhol don bheinn an aghaidh m’ inntinn,

Mhill e mi ’s mo shlàint’.

Air an làimh eile, chòrd e gu mòr ri Rob Donn a bhith na bhuachaille air a’ bheinn. Tha Iseabail (no an e Rob fhèin a tha ann?) a’ freagairt casaidean Màiri.

Ciod am fàth mun tug thu fuath

’S ann do na bruachaibh àrd?

Nach fhaic thu fhèin nuair a thig an sprèidh

Gur feumail iad len àl?

Tha Màiri, ge-tà, a, leantainn le a h-argamaid. Tha i a’ càineadh a’ gheamhraidh. Tha Dùthaich MhicAoidh math gu leòr as t-samhradh ach chan eil cùisean tarraingeach anns a’ gheamh-radh – a rèir Màiri, co-dhiù.

Na bha fìrinneach de d’ amhran

Fhad ’s a bha ’n samhradh blàth,

Rinn e tionndadh Oidhche Shamhna,

’S bheir an geamhradh ’shàr.

A-rithist, tha freagairt aig Iseabail do chasaidean Màiri. Is toigh leam an rann seo. Agus tha an rann seo a’ riochdachadh gu soilleir bòidhchead an earraich air a’ Ghàidhealtachd:

Glèidhidh ’n talamh chun an t-samhraidh

Sin a chrann e ’n-dràst;

Beith is calltainn Latha Bealltainn Gealltanach air fàs.

Bidh gruth is crathadh air na srathaibh

’S teirgidh ’n cathadh-làir.

Nach binn an sealladh, glinn a’ stealladh

Laoigh is bainne ’s bàrr.

An Litir Bheag 232 An Litir Bheag 232 An Litir Bheag 234 An Litir Bheag 234

Sign-up to our newsletter!

Weekly Gaelic to your inbox, with audio!