An rathad fada glan, ’s an rathad goirid salach
. A bheil sibh eòlach air t-seanfhacal sin? Ma ghabhas tu rathad goirid, ’s dòcha gun landaig thu ann an eabar, mar a thuirt am fear eile. Ma dh’dhaodte
gur e an rathad fada am fear as fheàrr aig a’ cheann thall. An rathad fada glan, ’s an rathad goirid salach.
Tha an seanfhacal sin a’ nochdadh ann an seann stòiridh Gàidhlig – Am Fear a Fhuair na Trì Comhairlean. Bu mhath leam an stòiridh innse dhuibh.
Bha fear a bha seo uaireigin, agus dh’fhalbh e o dhachaigh air a chosnadh. Bha gnothaichean gann aig an taigh. Fhuair e obair fad air falbh. Ged a bha e
air falbh bho bhean agus bho dhachaigh, bha an obair a’ còrdadh ris math gu leòr. Cha robh an tuarastal aige mòr, ach rinn e a h-uile sian a dh’iarr am
fear-fastaidh air.
Bha e an impis falbh dhachaigh a-rithist. Thàinig am fear-fastaidh agus thuirt e ris, ‘Bheirinn comhairle dhut nan gabhadh tu i.’ Thuirt
am fear eile gun gabhadh.
‘Tha i a’ dol a chosg dhut, ge-tà,’ thuirt am fear-fastaidh, ‘trian dhen airgead a rinn thu fhad ’s a bha thu an seo.’
Thug am fear eile tacan na thàmh, a’ meòrachadh. An uair sin, thuirt e gun gabhadh e ris a’ chomhairle.
‘Gabh an rathad fada glan,’ thuirt am fear-fastaidh, ‘seach an rathad goirid salach.’ B’ e sin a chomhairle.
Thug am fear eile an t-airgead seachad. Thuirt am fear-fastaidh gun robh comhairle eile aige dha. ‘Seadh,’ fhreagair am fear eile.
‘Ach,’ thuirt am fear-fastaidh, ‘cosgaidh i leth dhen airgead a rinn thu fhad ’s a bha thu an seo.’ Thuirt am fear eile gun robh e a cheart cho math dha a’
chomhairle a ghabhail. Agus thug e an t-airgead seachad.
‘Uill,’ thuirt am fear-fastaidh, ‘’s e a’ chomhairle a bheirinn dhut gun oidhche a chur seachad ann an taigh anns am bi seann duine agus bean òg.’
Thug am fear eile taing don fhear-fhastaidh airson na dhà chomhairle. Bha e an impis falbh, nuair a thuirt am fear-fastaidh ris, ‘Tha comhairle eile agam a
bheirinn dhut nan gabhadh tu i. Ach cosgaidh i an còrr dhen tuarastal agad.’
Chan eil fhios agam dè dhèanadh sibh fhèin no mi fhìn, ach thuirt am fear eile gun gabhadh e ris a’ chomhairle. Thug e seachad an còrr dhen airgead a
chosnaich e anns an àite sin.
‘’S e mo threas comhairle,’ thuirt am fear-fastaidh, ‘nach dèan thu sian idir air feasgar no oidhche gun a bhith a’ meòrachadh air co-dhiù bidh aithreachas
ort air a shon air madainn an làrna-mhàireach.’
Rinn am fear deiseil airson falbh dhachaigh. Thug e taing don fhear-fhastaidh airson nan trì comhairlean. Thug am fear-fastaidh tuarastal dha airson na
seachdain mu dheireadh dhen obair a rinn e – ged a bu bheag sin – agus lof mòr arain. Thuirt am fear-fastaidh ris a bhith cinnteach gun toireadh e an lof
dhachaigh oir bhiodh a bhean a’ feitheamh ris.
Dh’fhalbh am fear air an rathad dhachaigh. Thàinig marcaiche suas ’s bha iad a’ seanachas. Thàinig iad gu geàrr-rathad. Thuirt am marcaiche gun robh esan
a’ dol a ghabhail an rathaid a bu ghiorra.
Ach chuimhnich am fear eile a’ chiad chomhairle. Thug esan an rathad fada – agus chì sinn dè thachair don dithis aca an-ath-sheachdain.
