Tha sinn a’ dol a chur crìoch, an t-seachdain seo, air an t-seann sgeulachd Èirig Fhinn no Fionn’s Reparation. Nuair a dh’fhàg sinn am
fear beag ìosal lapanach an t-seachdain sa chaidh, bha e fhathast ann an Rìoghachd nam Fear Mòra. Bha marcaiche steud dhuibh air tighinn a-mach às an adhar
airson ionnsaigh gharbh a thoirt air.
Bha Fionn fhèin air a dhol dhachaigh o chionn fhada. Bha na co-dhaltan aige air a dhol dhachaigh cuideachd leis a’ bhoireannach mhòr agus an cù beag aice.
Bha iadsan a’ smaoineachadh – aig an toiseach co-dhiù – gu robh èirig Fhinn aca. Ach an robh…? Leanaidh mi orm leis an sgeulachd …
Tharraing am fear beag a chlaidheamh. Mharbh e am marcaiche. Bha e airson faighinn a-mach dè bha am marcaiche a’ giùlan. Rinn e rannsachadh air a’ chorp is
am measg a chuid aodaich. Cha do lorg e, ge-tà, ach dà chìr agus sporan seang sìoda. Dh’fhosgail e an sporan. Na bhroinn bha sia fiaclan. Sia fiaclan Fhinn
’ic Cumhail. Thill am fear beag dhachaigh leotha.
Dh’fhaighnich fear de na bràithrean dheth, “Dè chunnaic thu an-diugh air do chuairt?”
“Thàinig dubharadh froise às an àird an iar-thuath,” thuirt am fear beag. “Às a sin thàinig marcaiche steud dhuibh orm. Thug e ionnsaigh orm. Ach tharraing
mi mo chlaidheamh agus mharbh mi e.”
“Dè fhuair thu na lùib?” dh’fhaighnich na bràithrean.
“Cha d’ fhuair,” ars’ am fear beag, “ach dà chìr agus sporan seang sìoda, anns an robh sia fiaclan.”
“Och och,” thuirt am bràthair as àirde. “Mharbh thu an t-aon bhràthair a bh’ aig m’ athair.”
Thuirt am fear beag riutha, “Mura h-eil an gnìomh a rinn mi taitneach dhuibh, nì mi a’ cheart rud oirbh fhèin.”
An uair sin thuirt fear eile de na bràithrean, “’S fhada bho na bhathar ag ràdh gur e am fear a thigeadh is a thogadh èirig Fhinn ’ic Cumhail a bheireadh
saorsa dhuinn bho gach cath is cogadh.”
Thuirt am fear beag ìosal lapanach an uair sin gu robh èirig Fhinn aige agus mar sin gum biodh e a’ falbh. Thuirt na bràithrean ris gum faigheadh e bhuapa
steud dubh a mharcaicheadh an cuan glas mar gur e machair geal sgiamhach a bh’ ann.
“Ma bheir thu ar naidheachd-ne do ar piuthar, bidh i agad fhèin mar bhean,” thuirt na bràithrean ris.
Dh’fhalbh am fear beag air an steud. Aig beul na h-oidhche bha e air ais còmhla ri Fionn Mac Cumhail. Dh’fhaighnich e de Fhionn ’s de cho-dhaltan an d’
fhuair iad an èirig. Fhreagair iadsan, “Cha d’ fhuair.”
Thug am fear beag an sporan seang sìoda a-mach. Dh’fhosgail e e, is thug e na sia fiaclan a-mach. Thuirt e ri Fionn, “Tha d’ èirig an sin dhut, ’s cha d’
fhuair do cho-dhaltan e.”
Uill, sin agaibh Èirig Fhinn. Tha mi air a dhèanamh sìmplidh dhuibh. Ma tha sibh airson an sgeulachd air fad a leughadh, ann an Gàidhlig agus Beurla, tha i
ann an Transactions Chomunn Gàidhlig Inbhir Nis, iris còig-deug (XV). Mar sin leibh an-dràsta.
