FaclairDictionary EnglishGàidhlig

Naochadair Chlach na Cùdainn (4)

Tha Naochadair Chlach na Cùdainn, Iain MacIlleathain, ag innse dhuinn

Audio is playing in pop-over.

Naochadair Chlach na Cùdainn (4)

Tha Naochadair Chlach na Cùdainn, Iain MacIlleathain, ag innse dhuinn mu charactar annasach ann an eachdraidh Inbhir Nis air an robh Ministear na Feusaig. Bha feusag mhòr aige, ach cha robh e na mhinistear. Fhuair e am far-ainm leis nach robh dachaigh aige. Gach oidhche bhiodh e a’ fuireach ann an Àrd-eaglais a’ bhaile.

Aig an àm ud, bha an t-seann eaglais ann an droch staid. Feasgar Sàbaid a bha seo, thuit pìos far a’ mhullaich, agus cho-dhùin na h-ùghdarrasan nach biodh e sàbhailte do choitheanal a bhith na broinn. ’S e an samhradh a bh’ ann agus dh’fhàg an coitheanal Gàidhlig an eaglais acasan, a bha ri taobh na h-Àrd-eaglais, do luchd na Beurla. Fad an t-samhraidh bha na searmonan Gàidhlig air an cumail anns a’ chladh.

Nuair a thàinig an geamhradh, bhiodh searmon Gàidhlig ga chumail anns an Eaglais Ghàidhlig anns a’ mhadainn gach Sàbaid. Agus thigeadh luchd na Beurla cruinn anns an Eaglais Ghàidhlig gach feasgar Sàbaid.

Cha robh airgead gu leòr aig na h-ùghdarrasan airson an Àrd-eaglais a chàradh, agus thug e dà bhliadhna mus robh airgead gu leòr aca. Thairis air an ùine sin, rinn Ministear na Feusaig a dhachaigh am broinn na h-eaglaise.

Cha robh fios aig duine gu dè an t-ainm a bh’ air. Bha e eadar caogad is seasgad bliadhna a dh’aois, agus tha Iain MacIlleathain ag innse dhuinn nach e dìth aoigheachd am measg muinntir Inbhir Nis a bu choireach ris an t-suidheachadh anns an robh e, ach gu robh e air a chur roimhe gun a bhith a’ faighinn cadal ann an taigh-còmhnaidh no air leabaidh cheart. Nuair a chaidh e a chadal anns an eaglais cha robh aige mar leabaidh ach connlach air suidheachan faisg air a’ chùbaid.

Tha e coltach gu robh e na dhuine sèimh agus gu robh spèis aig muinntir Inbhir Nis dha. Bhiodh iad a’ faighneachd de chach a chèile, “Dè thug air a bhith mar seo? Dè thachair dha?” Ach cha robh fios aig duine. Bha cuid dhen bheachd gun do ghabh e trom ghaol air boireannach ach gun do dhiùlt i a phòsadh agus, an dèidh sin, gun do thrèig e an saoghal àbhaisteach. No an e gun do chaochail a’ bhean aige, agus iad air ùr-phòsadh? No an do rinn e rudeigin ceàrr na òige, is an robh e air a chur roimhe am peanas seo a bhith aige bhon uair sin?

Chun an là an-diugh chan eil fios aig duine dè a bu choireach. Ach eadhon air oidhcheannan fuara a’ gheamhraidh, nuair a bha sneachd air an talamh, bhiodh Ministear na Feusaig a’ dèanamh air an eaglais. Dh’fhàs a chuid aodaich luideagach agus thug am ministear – ’s e sin am ministear ceart – aodach ùr dha. Ach bha gnothaichean a’ tighinn gu ceann. Chuir muinntir na h-Eaglaise airgead gu leòr ri chèile airson an togalach a chàradh, agus chaidh luchd-obrach ann airson an obair a dhèanamh.

Bha e follaiseach do Mhinistear na Feusaig gun robh an t-àm aige falbh. Dh’fhàg e Inbhir Nis, agus chan eil fios aig duine càite an deach e no dè dh’èirich dha. Bha Iain MacIlleathain dhen bheachd gur dòcha gun do lorg e seann eaglais eile far an dèanadh e leabaidh dha fhèin, is far an leanadh e air an dòigh-bheatha a bha e air a thaghadh – airson adhbhar air nach bi fios a-chaoidh.

Litir 257 Litir 257 Litir 259 Litir 259

Sign-up to our newsletter!

Weekly Gaelic to your inbox, with audio!