A bheil sibh eòlach air an lus ris an canar canach an t-slèibhe? Bog cotton ann am Beurla. An robh fios agaibh gum biodh
boireannaich anns an t-seann aimsir uaireannan a’ dèanamh aodach dheth?
Uill, seo seann sgeulachd a tha a’ dearbhadh sin. ʼS e an t-ainm a th’
oirre ‘Na Trì Lèintean Canaich’.
Bha uaireigin rìgh ann aig an robh triùir mhac agus nighean. Chaochail a
bhean agus chaidh bliadhna no dhà seachad mus do phòs e
a-rithist. Bha iomagain air nach biodh a bhean ùr measail air a chuid
chloinne. Mar sin, thog e taigh don chloinn air a’ bheinn-sheilg, air cùl
na gaoithe is air aghaidh na grèine, far am faiceadh iad a h-uile duine ʼs
nach fhaiceadh duine iad. Cha robh fios aig a bhean ùir mu dheidhinn an
taighe agus na cloinne.
Leis gum biodh an rìgh a’ sealg gu tric, bhiodh e gu tric a’ tadhal air a
chloinn air a’ bheinn-sheilg. Gach eun a mharbh e, thug e seachad e do a
chloinn.
Latha de na làithean, bha an rìgh air a’ bheinn-sheilg nuair a nochd an
Iochdach Ùrlair, bana-bhuidseach a bha a’ fuireach faisg air an lùchairt.
‘Tha thu an sin, a chreutair ghòraich,’ thuirt i ri bean an rìgh. ‘Tha thu
dhen bheachd nach eil duine as docha leis an rìgh na thu, ach tha.’
‘Cò?’ dh’fhaighnich bean an rìgh.
‘A thriùir mhac agus nighean,’ ars an Iochlach Ùrlair. ‘Tha iad ann an
grianan air a’ bheinn-sheilg, air cùl na gaoithe is air aghaidh na grèine,
far am faic iad a h-uile duine ʼs nach fhaic duine iad.’
‘O,’ thuirt a’ bhanrigh. ‘Cha robh fios a’m. Dè an dòigh air am faigh mi
dhachaigh iad?’
‘Nuair a tha an rìgh a’ tighinn às a’ bheinn-sheilg,’ ars a’
bhana-bhuidseach, ‘lìon do bheul le fìon dearg. Nuair a thig e tron doras,
spùt am fìon a-mach. Can ris gu bheil thu a’ cur a-mach fuil do chridhe.
Cha bhi leigheas ann air a shon ach nam biodh a thriùir mhac agus nighean
air an toirt dhachaigh.’
Thàinig an rìgh dhachaigh. Spùt a bhean am fìon dearg a-mach.
‘Dè tha a’ cur ort?’ dh’fhaighnich an rìgh.
‘Tha fuil mo chridhe a’ tighinn às mo bheul,’ fhreagair ise.
‘Dè nì leigheas ort?’
‘ ʼS e do thriùir mhac agus nighean tighinn dhachaigh a dhèanadh leigheas
orm,’ thuirt i.
Cha robh an rìgh toilichte, ach chuir e searbhant a-mach don ghrianan, le
ceithir eich na chois. Thill a’ chlann dhachaigh. An ath latha, chaidh an
rìgh a-mach a shealg. Chuir a bhean fios don Iochlach Ùrlair. ‘Clann an
rìgh – ciamar a gheibh mi cuidhteas iad?’ dh’fhaighnich i.
‘Ma gheibh mise pàigheadh,’ ars an Iochlach Ùrlair, ‘cuiridh mi às dhaibh.’
‘Dè am pàigheadh a bhios an sin?’ dh’fhaighnich a’ bhanrigh.
‘Uiread de chlòimh a lìonas mo dhà chluais, min a lìonas crogan dubh agus
ìm a thanaicheas a’ mhin.’
‘Dè bhios an sin?’ dh’fhaighnich a’ bhanrigh.
‘De chlòimh – toradh seachd taighean-chaorach fad seachd bliadhna. Dè mhin
– toradh seachd grainnsichean fad seachd bliadhna. Agus de dh’ìm – toradh
seachd taighean-cruidh fad seachd bliadhna.’
‘Gheibh thu sin,’ ars a’ bhanrigh.
‘Uill, cuir a’ chlann a-nall thugam aon is aon,’ thuirt an
Iochlach Ùrlair, ‘a dh’iarraidh na cìre mìne.’
‘Cuiridh, gu dearbh,’ dh’aontaich a’ bhanrigh.
Agus, an-ath-sheachdain, chì sinn dè thachair.
