Lochan Lunn Dà Bhrà
				              
    I was at 
    Lochan Lunn Dà Bhrà recently. It’s in Lochaber near Fort William.
    Lunn Dà Bhrà – a strange name. Lunn
    
        – LUNN – means ‘pole’. For example, we call the piece in the middle of
        an oar a
    
lunn – the piece between the handle and the blade. And lunn     is in place-names. In Perthshire, there is Làirig nan Lunn
    
        ‘the pass of the poles’. It’s on a route between upper Glen Lyon and
        Glen Lochay.
    
     There, 
    lunn means ‘pole of a bier or litter’. People were
    carrying coffins to the cemetery in Killin, using two poles.
        But what about Lochan Lunn Dà Bhrà? The lochan of the pole of the two
        querns or quernstones. Well, people would carry quernstones with a pole
        through the hole in the middle. Before I go too far down that road,
        however, I must take cognisance of Mary MacKellar’s opinion. Mary was
        an eminent Gaelic scholar. She belonged to Lochaber. She delivered a
        paper on this matter to the Gaelic Society of Inverness in 1890. She
        was of the opinion that the old name of the loch wasn’t
    
Lochan Lunn Dà Bhrà but Lochan Dùn Dà Ràth     ‘the lochan of the castle of the two forts’.
    
        There are two islands in the loch. It appears they were crannogs. On
        the banks of the loch there is a farm called Lundavra. If Mary is
        correct it was called
    
    Dùn Dà Ràth
    
        in olden times. There was a castle there, and a fort on each of the
        islands.
    
    
        But who was living in the castle? Well, here is where the matter gets
        interesting. Some people think that MacBeth, the old king of Scotland,
        was living there.
    
 At the far end of 
    Lochan Lunn Dà Bhrà
there is a glen. Its name is 
    Gleann Rìgh
 ‘king’s glen’. Also there are 
    Abhainn Rìgh
 ‘king’s river’ and 
   Innis Righ
    ‘king’s meadow’. Mary MacKellar was satisfied that these were royal names
    linked to MacBeth.
				             
				            
				              Lochan Lunn Dà Bhrà
				              
    Bha mi aig Lochan Lunn Dà Bhrà o chionn ghoirid. Tha e ann an Loch Abar
    faisg air a’ Ghearasdan. Lunn Dà Bhrà – ainm annasach. Tha lunn – LUNN – a’
    ciallachadh pòla. Mar eisimpleir, canaidh sinn lunn ris a’ phìos
ann am meadhan ràimh – am pìos eadar an dòrn agus an liagh. Agus tha    lunn ann an ainmean-àite. Ann an Siorrachd Pheairt, tha Làirig nan
    Lunn. Tha i air slighe eadar ceann shuas Ghleann Lìomhann agus Gleann
    Lòchaidh.
    An sin tha lunn a’ ciallachadh ‘pole of a bier or litter
    ’. Bha daoine a’ giùlan chisteachan chun a’ chladh ann an Cill Fhinn le
bhith a’ cleachdadh dà lunn. Ach dè mu dheidhinn Lochan Lunn Dà Bhrà?    The lochan of the pole of the two querns or quernstones. Uill,
    bhiodh daoine a’ giùlan chlachan-brà le pòla – no lunn – tron toll sa
    mheadhan. Mus tèid mi ro fhada air an rathad sin, ge-tà, feumaidh mi feart
    a ghabhail air beachd Màiri NicEalair. ʼS e sàr-sgoilear na Gàidhlig a bha
    ann am Màiri. Bhuineadh i do Loch Abar. Lìbhrig i pàipear mun ghnothach seo
    gu Comunn Gàidhlig Inbhir Nis ann an ochd ceud deug is naochad (1890). Bha
    i dhen bheachd nach e Lochan Lunn Dà Bhrà seann ainm an locha, ach Lochan
    Dùn Dà Ràth ‘the lochan of the castle of the two forts’. 
    Tha dà eilean anns an loch. Tha coltas ann gur e crannagan a bha annta. Air
    bruaich an locha, tha baile-fearainn air a bheil Lunn Dà Bhrà. Ma tha Màiri
    ceart, ʼs e Dùn Dà Ràth a bha air anns an t-seann aimsir. Bha caisteal ann,
    agus bha ràth air gach fear de na h-eileanan.
    Ach cò bha a’ fuireach anns a’ chaisteal? Uill, seo far a bheil an gnothach
    a’ fàs inntinneach. Tha cuid dhen bheachd gun robh MacBheatha, seann rìgh
    na h-Alba, a’ fuireach ann.
    Aig ceann thall Lochan Lunn Dà Bhrà, tha gleann ann. ʼS e an t-ainm a tha
    air – Gleann Rìgh. Cuideachd tha Abhainn Rìgh agus Innis Rìgh ann. Bha
    Màiri NicEalair riaraichte gur e ainmean rìoghail a bha annta le ceangal do
    MhacBheatha.