FaclairDictionary EnglishGàidhlig

522: Will-o-the-wisp (2) 522: An Teine Mòr (2)

B1 - Intermediate - The Little LetterB1 - Eadar-mheadhanach - An Litir Bheag

Litir shìmplidh sheachdaineach do luchd-ionnsachaidh le clàr-fuaime, tar-sgrìobhadh is eadar-theangachadh. A simple weekly letter to Gaelic learners with audio, transcription and translation.

Tha an litir bheag ag obrachadh leis an fhaclair. Tagh an taba ‘teacsa Gàidhlig’ agus tagh facal sam bith san teacsa agus fosglaidh am faclair ann an taba ùr agus bidh mìneachadh den fhacal ann. The little letter is integrated with the dictionary. Select the tab ‘Gaelic text’ and choose any word and the dictionary will open and you will see the English explanation of the Gaelic word.

Audio is playing in pop-over.

An Teine Mòr (2)

Gaelic Gàidhlig

Ann an Uibhist is Beinn a’ Bhaoghla, bhathar a’ buain an rù, Lady’s Bedstraw, anns an t-seann aimsir. Bha iad a’ dèanamh dath dearg, no ruadh, leis na freumhaichean. Tha an rù a’ fàs air a’ mhachair.

Bha daoine a’ buain cus dheth. Agus bha gainmheach a’ mhachaire air a siabadh air falbh leis a’ ghaoith. Mar sin, chuir na h-uachdarain stad air buain an rù. Ach bha daoine fhathast measail air an dath. Bha boireannaich a’ falbh a-mach ann an dorchadas na h-oidhche airson a bhuain.

Bha tuathanach ann am Beinn a’ Bhaoghla ris an abradh iad ‘Calum Sagart’. ’S e duine modhail a bha ann. Ach bha a bhean olc. ’S e baobh a bha innte.

Bha nighean aig Calum ’s a bhean. Chuir i roimhpe rù a bhuain air a’ mhachair. Bha i a’ dol a dh’fhalbh a-mach an dèidh meadhan-oidhche Oidhche Dhòmhnaich.

Bha a màthair anabarrach fada an aghaidh dhi a dhol a bhuain an rù. Ach cha tug an nighean cluas dhi. Nuair a bha an nighean a’ dol a-mach air an doras, thuirt a màthair, ‘Tha thu a’ falbh le mollachd do mhàthar air do cheann.’ Thuirt i nach tilleadh a nighean beò.

Agus, mar a thuirt, ’s ann a thachair. Cha do thill a nighean. Chaidh a coimhearsnaich a-mach ga h-iarraidh. Ach cha do lorg iad an nighean riamh. Fhuair iad lorg air buill-aodaich aice air a’ mhachair far an robh i a’ buain an rù. Ach cha d’ fhuair iad lorg air a corp.

An ceann beagan ùine an dèidh dha seo tachairt, chunnaic daoine an solas ris an abrar An Teine Mòr. Bha cuid ga shamhlachadh ri teine ann an cliabh. Agus bha feadhainn a’ creidsinn gun robh an teine ann an com nighean Chaluim Shagairt.

Bha iad ag ràdh gur e taibhs na h-ìghne a bha ann. Bha i a’ dol a shiubhal gun sgur gu latha a’ bhreitheanais. Agus bha gràin an uilc aig muinntir an àite air màthair na h-ìghne leis gun do chuir i mollachd air ceann na h-ìghne air an oidhche sin.

Will-o-the-wisp (2)

English Beurla

In Uist and Benbecula, the Lady’s Bedstraw, or rù was being dug up in olden times. They were making red dye with the roots. Rù grows on the machair.

People were harvesting too much of it. And the machair sand was being swept away by the wind. So the landlords banned the harvesting of the rù. But people were still keen on the colour. Women were going out in the darkness of the night to harvest it.

There was a farmer in Benbecula called ‘Calum Sagart’. He was a polite man. But his wife was evil. She was a wicked woman/witch.

Calum and his wife had a daughter. She decided to harvest rù on the machair. She was going to go out after midnight on Sunday night.

Her mother was very much against her going to harvest the rù. But the daughter refused to listen to her. When the girl was going out the door, her mother said, ‘You are going out carrying your mother’s curse.’ She said her daughter would not return alive.

And, as was predicted, so it happened. Her daughter did not return. Her neighbours went out to look for her. But they never found the daughter. They found items of her clothing on the machair where she was picking the rù. But they never found her body.

A short time after this happened, people saw a light that is called An Teine Mòr (will-o’-the-wisp). Some likened it to a fire in a creel (or a human chest cavity). And some were believing that the fire was in the chest cavity of Calum Sagart’s daughter.

They were saying that it was the ghost of the daughter. She was going to travel ceaselessly until judgement day. And the local people had a terrible hatred for the girl’s mother because she had lain a curse upon her that night.

An Teine Mòr (2)

Gaelic Gàidhlig

Ann an Uibhist is Beinn a’ Bhaoghla, bhathar a’ buain an rù, Lady’s Bedstraw, anns an t-seann aimsir. Bha iad a’ dèanamh dath dearg, no ruadh, leis na freumhaichean. Tha an rù a’ fàs air a’ mhachair.

Bha daoine a’ buain cus dheth. Agus bha gainmheach a’ mhachaire air a siabadh air falbh leis a’ ghaoith. Mar sin, chuir na h-uachdarain stad air buain an rù. Ach bha daoine fhathast measail air an dath. Bha boireannaich a’ falbh a-mach ann an dorchadas na h-oidhche airson a bhuain.

Bha tuathanach ann am Beinn a’ Bhaoghla ris an abradh iad ‘Calum Sagart’. ’S e duine modhail a bha ann. Ach bha a bhean olc. ’S e baobh a bha innte.

Bha nighean aig Calum ’s a bhean. Chuir i roimhpe rù a bhuain air a’ mhachair. Bha i a’ dol a dh’fhalbh a-mach an dèidh meadhan-oidhche Oidhche Dhòmhnaich.

Bha a màthair anabarrach fada an aghaidh dhi a dhol a bhuain an rù. Ach cha tug an nighean cluas dhi. Nuair a bha an nighean a’ dol a-mach air an doras, thuirt a màthair, ‘Tha thu a’ falbh le mollachd do mhàthar air do cheann.’ Thuirt i nach tilleadh a nighean beò.

Agus, mar a thuirt, ’s ann a thachair. Cha do thill a nighean. Chaidh a coimhearsnaich a-mach ga h-iarraidh. Ach cha do lorg iad an nighean riamh. Fhuair iad lorg air buill-aodaich aice air a’ mhachair far an robh i a’ buain an rù. Ach cha d’ fhuair iad lorg air a corp.

An ceann beagan ùine an dèidh dha seo tachairt, chunnaic daoine an solas ris an abrar An Teine Mòr. Bha cuid ga shamhlachadh ri teine ann an cliabh. Agus bha feadhainn a’ creidsinn gun robh an teine ann an com nighean Chaluim Shagairt.

Bha iad ag ràdh gur e taibhs na h-ìghne a bha ann. Bha i a’ dol a shiubhal gun sgur gu latha a’ bhreitheanais. Agus bha gràin an uilc aig muinntir an àite air màthair na h-ìghne leis gun do chuir i mollachd air ceann na h-ìghne air an oidhche sin.

PDF

Download the text of this week's letter as a PDF:Thoir a-nuas Litir mar PDF:

Download File

PDF documents are especially suited for printing out. Most computers can open PDF files, but if you have problems viewing them you may need to install reader software such as Tha faidhleachan PDF gu sònraichte math airson clò-bhualadh. Tha e furasta gu leòr do chuid de choimpiutairean faidhleachan PDF fhosgladh, ach ma tha trioblaid agad ‘s dòcha gum biodh e feumail bathar-bog mar Adobe Acrobat Reader. fhaighinn.

Litir do Luchd-ionnsachaidh

This letter corresponds to Tha an Litir seo a’ buntainn ri Litir do Luchd-ionnsachaidh 826

Podcast

BBC offers this litir as a podcast: Visit the programme page for more info and to download or subscribe. Tha am BBC a’ tabhainn seo mar podcast. Tadhail air an duilleag-phrògraim airson barrachd fiosrachaidh no airson podcast fhaighinn

Other letters Litrichean eile