885: Weem (1) 885: Weem (1)
Litir shìmplidh sheachdaineach do luchd-ionnsachaidh le clàr-fuaime, tar-sgrìobhadh is eadar-theangachadh. A simple weekly letter to Gaelic learners with audio, transcription and translation.
Tha an litir bheag ag obrachadh leis an fhaclair. Tagh an taba ‘teacsa Gàidhlig’ agus tagh facal sam bith san teacsa agus fosglaidh am faclair ann an taba ùr agus bidh mìneachadh den fhacal ann. The little letter is integrated with the dictionary. Select the tab ‘Gaelic text’ and choose any word and the dictionary will open and you will see the English explanation of the Gaelic word.
Weem (1)
As t-fhoghar an-uiridh, bha mi ann an Weem ann an Siorrachd Pheairt. Tha tùs Gàidhlig aig an ainm. Tha Weem a’ tighinn bhon fhacal uamh. ʼS e facal boireanta a tha ann an uamh. Mar sin, bidh sinn ag ràdh anns an uaimh. Ceudan bhliadhnaichean air ais, thathar a’ smaoineachadh gur e ‘m’ a bha ann aig deireadh an fhacail, seach ‘mh’.
Tha an t-Àrd-ollamh MacBhàtair ag innse dhuinn anns an leabhar aige The Celtic Place-Names of Scotland gun robh an ‘ua’ aig toiseach an fhacail air fhuaimneachadh mar ‘wa’. Tha mi a’ dèanamh dheth gun robh daoine ag ràdh anns an t-seann aimsir ‘sa uaim’ airson ‘in the cave’.
Tha an Urramach Teàrlach MacDhonnchaidh ag innse dhuinn gur e a’ Ghàidhlig a tha air Weem – Uaimh. Chan e ‘An Uaimh’, dìreach ‘Uaimh’. ʼS e sgoilear Gàidhlig a bha ann am MacDhonnchaidh. A bharrachd air sin, thogadh e anns an sgìre sin, faisg air Uaimh.
Air cùl Uaimh tha creag mhòr air a bheil Weem Rock ann am Beurla. ʼS e sin Creag Uaimh ann an Gàidhlig. Faisg air làimh tha caisteal air a bheil Castle Menzies ann am Beurla. ʼS e a’ Ghàidhlig a tha air sin Caisteal Uaimh.
Tha Creag Uaimh còmhdaichte le coille. ʼS e àite snog a tha ann. Tha ceum-coiseachd ann. Ma tha thu fortanach, chì thu feòragan ruadha anns a’ choille.
Tha MacDhonnchaidh ag innse dhuinn gu bheil dà uaimh air Creag Uaimh. Feumaidh mi aideachadh nach fhaca mi an dàrna tè. Agus tha sgeul annasach co-cheangailte rithe.
Ach tha an ceum-coiseachd a’ dol don chiad uaimh. Tha i gu h-àrd air creag ris an canar Creag an t-Seipeil ‘The Chapel Rock’. Chan eil an uamh mòr idir. Chan eil innte ach sgoltadh anns a’ chreig. Ach tha tobar ri a taobh. Mar sin, bha uisge ann do dhuine sam bith a bha airson fuireach anns an uaimh anns an t-seann aimsir.
Agus, a rèir beul-aithris, bha Naomh Cùithbeart a’ fuireach innte anns an t-seachdamh linn. Agus bha fear eile a’ fuireach innte ceudan bhliadhnaichean an dèidh sin. Tuilleadh air uaimh – agus weem – anns an ath Litir.
Weem (1)
In autumn last year, I was in Weem in Perthshire. The name has a Gaelic origin. Weem comes from the word uamh (cave). Uamh is a feminine word. Thus, we say anns an uaimh (in the cave). Hundreds of years ago, it’s thought that there was an ‘m’ at the end of the word, rather than ‘mh’.
Professor Watson tells us in his book The Celtic Place-Names of Scotland that the ‘ua’ at the beginning of the word is sounded as ‘wa’. I reckon that people in olden times were saying ‘sa uaim’ for ‘in the cave’.
The Reverend Charles Robertson tells us that the Gaelic for Weem is Uaimh. Not ‘An Uaimh’, just ‘Uaimh’. Robertson was a Gaelic scholar. In addition to that, he was raised in that area, close to Weem.
Behind Weem there is a large crag called Weem Rock in English. That’s Creag Uaimh in Gaelic. Nearby there is a castle called Castle Menzies in English. The Gaelic for that is Caisteal Uaimh.
Weem Rock is covered with forest. It’s a lovely place. There is a walking path there. If you are lucky, you’ll see red squirrels in the wood.
Robertson tells us that there are two caves on Weem Rock. I must admit that I didn’t see the second one. And there is a strange story attached to it.
But the walking path goes to the first cave. It’s high on a crag called Creag an t-Seipeil ‘The Chapel Rock’. The cave is not large at all. It’s just a split in the rock. But there is a well next to it. Thus, there was water there for any person who wanted to live in the cave in olden times.
And, according to tradition, Saint Cuthbert was living in it during the seventh century. And another man was living in it hundreds of years later. More on uaimh – and weem – in the next Litir.
Weem (1)
As t-fhoghar an-uiridh, bha mi ann an Weem ann an Siorrachd Pheairt. Tha tùs Gàidhlig aig an ainm. Tha Weem a’ tighinn bhon fhacal uamh. ʼS e facal boireanta a tha ann an uamh. Mar sin, bidh sinn ag ràdh anns an uaimh. Ceudan bhliadhnaichean air ais, thathar a’ smaoineachadh gur e ‘m’ a bha ann aig deireadh an fhacail, seach ‘mh’.
Tha an t-Àrd-ollamh MacBhàtair ag innse dhuinn anns an leabhar aige The Celtic Place-Names of Scotland gun robh an ‘ua’ aig toiseach an fhacail air fhuaimneachadh mar ‘wa’. Tha mi a’ dèanamh dheth gun robh daoine ag ràdh anns an t-seann aimsir ‘sa uaim’ airson ‘in the cave’.
Tha an Urramach Teàrlach MacDhonnchaidh ag innse dhuinn gur e a’ Ghàidhlig a tha air Weem – Uaimh. Chan e ‘An Uaimh’, dìreach ‘Uaimh’. ʼS e sgoilear Gàidhlig a bha ann am MacDhonnchaidh. A bharrachd air sin, thogadh e anns an sgìre sin, faisg air Uaimh.
Air cùl Uaimh tha creag mhòr air a bheil Weem Rock ann am Beurla. ʼS e sin Creag Uaimh ann an Gàidhlig. Faisg air làimh tha caisteal air a bheil Castle Menzies ann am Beurla. ʼS e a’ Ghàidhlig a tha air sin Caisteal Uaimh.
Tha Creag Uaimh còmhdaichte le coille. ʼS e àite snog a tha ann. Tha ceum-coiseachd ann. Ma tha thu fortanach, chì thu feòragan ruadha anns a’ choille.
Tha MacDhonnchaidh ag innse dhuinn gu bheil dà uaimh air Creag Uaimh. Feumaidh mi aideachadh nach fhaca mi an dàrna tè. Agus tha sgeul annasach co-cheangailte rithe.
Ach tha an ceum-coiseachd a’ dol don chiad uaimh. Tha i gu h-àrd air creag ris an canar Creag an t-Seipeil ‘The Chapel Rock’. Chan eil an uamh mòr idir. Chan eil innte ach sgoltadh anns a’ chreig. Ach tha tobar ri a taobh. Mar sin, bha uisge ann do dhuine sam bith a bha airson fuireach anns an uaimh anns an t-seann aimsir.
Agus, a rèir beul-aithris, bha Naomh Cùithbeart a’ fuireach innte anns an t-seachdamh linn. Agus bha fear eile a’ fuireach innte ceudan bhliadhnaichean an dèidh sin. Tuilleadh air uaimh – agus weem – anns an ath Litir.
Download the text of this week's letter as a PDF:Thoir a-nuas Litir mar PDF:
PDF documents are especially suited for printing out. Most computers can open PDF files, but if you have problems viewing them you may need to install reader software such as Tha faidhleachan PDF gu sònraichte math airson clò-bhualadh. Tha e furasta gu leòr do chuid de choimpiutairean faidhleachan PDF fhosgladh, ach ma tha trioblaid agad ‘s dòcha gum biodh e feumail bathar-bog mar Adobe Acrobat Reader. fhaighinn.
Litir do Luchd-ionnsachaidh
This letter corresponds to Tha an Litir seo a’ buntainn ri Litir do Luchd-ionnsachaidh 1189
Podcast
BBC offers this litir as a podcast: Visit the programme page for more info and to download or subscribe. Tha am BBC a’ tabhainn seo mar podcast. Tadhail air an duilleag-phrògraim airson barrachd fiosrachaidh no airson podcast fhaighinn