FaclairDictionary EnglishGàidhlig

Joinery Saorsainneachd

Eòghainn MacAoidh from Benbecula has spent many years as a joiner. Thug Eòghainn MacAoidh à Beinn na Fadhla fad iomadh bliadhna na shaor.

Video is playing in pop-over.

Agallamh le Eòghainn MacAoidh: Saoirseannachd

Presenter: Seumas Dòmhnallach (James MacDonald)

[SEUMAS] Fàilte. Còmhla rinn an-diugh tha Eòghainn MacAoidh à Beinn na Fadhla, a thug fad iomadh bliadhna na shaor. Eòghainn, carson a thagh thu a bhith na do shaor?

[EÒGHAINN] Bha bràthair mo sheanair, 's e saor a bh' ann. Bhiodh e a' togail cairtean agus taighean is bhiodh e a' dèanamh sèithrichean agus tòrr ... Rudan mar sin a bhiodh e a' dèanamh. Bha tòrr "tools" air fhàgail aige nuair a bhàsaich e. Bha iad anns a' bhàthaich againn. 'S e annas mòr a th' ann ga faicinn, leithid sin, fhios agad, tòrr diofar sàibh agus snìomhairean agus locraichean mòra agus locraichean beaga. Bha a leithid ann dhiubh, 's tòrr fiodh aige cuideachd. Seann phìosan air fhàgail, 's bha e dìreach snog na rudan a bha sin fhaicinn dhòmhsa.

[SEUMAS] Bha thu a' faighinn cothrom air a bhith a' cleachdadh na rudan a bha sin nuair a bha thu cho òg ri sin?

[EÒGHAINN] Nam biodh m' athair air falbh 's mura faiceadh e mi, bhitheadh, aidh! Bhithinn daonnan a' cur tairgnean a-staigh ann am pìosan fiodh 's gnothaichean mar sin nam faighinn grèim air òrd beag no òrd mòr no sìon mar sin cuideachd, ag obair le sàibh cuideachd nam faighinn grèim air, ach bha iad gu math cunnartach, a chionn bha iad eagallach mòr, feadhainn dhiubh.

[SEUMAS] Seadh. Uill, chuir thu romhad a bhith na do shaor. Dè a rinn thu?

[EÒGHAINN] Dh'fhàg mi an sgoil aig sia deug agus thòisich mi leis an nàbaidh agam. Bha e fhèin a' togail thaighean. Bha mi sia bliadhna còmhla leis-san eadar Inbhir Nis agus Uibhist fhèin, eadar colaiste agus na sitichean, a' togail taighean thall 's a-bhos air feadh Uibhist. Seann taighean 's taighean ùra 's bàthaichean 's sìon sam bith eile a bha ri dhèanamh.

[SEUMAS] An t-àm a bha thu anns a' cholaiste, am biodh eileanaich eile còmhla riut amuigh an sin? Am biodh tu a' cur eòlas air eileanaich eile no daoine à sgìrean eile?

[EÒGHAINN] Bha, ach 's e glè bheag a bha a' dèanamh saorsainneachd. Bhiodh iad a' dèanamh 's dòcha plumaireachd no cùrsaichean eile, "mechanics" feadhainn dhiubh cuideachd. Bha feadhainn ag obair aig a' Range an uairsin. Bha iad amuigh anns a' cholaiste an sin, ach 's e glè bheag de dhaoine a bha ag obair air saorsainneachd còmhla riumsa le Gàidhlig co-dhiù. Bha fear à Geàrrloch, bha smodal aige-san. 'S e glè bheag ge-tà.

[SEUMAS] Dè cho fad 's a thug e ma-thà mus robh iad cinnteach asad mar shaor, mus leigeadh iad leat barrachd obrach a dhèanamh?

[EÒGHAINN] Uill, mar a dh'obraich cùisean, bha mi air an treas bliadhna - 's e "apprenticeship" a chanas iad ris - bha mi air an treas bliadhna dhe sin agus bha dà "apprentice" agam fhìn an uairsin, so, feumaidh, toiseach an treas bliadhna, feumaidh gu robh mi math gu leòr airson mo leigeil ma sgaoil leam fhìn. Mar a thuirt mi, bha dithis eile còmhla rium an uairsin, 's bha Gàidhlig aca fhèin cuideachd. Bha fear dhiubh, thòisich e còmhla rium, cha robh Gàidhlig idir aige, ach nuair a rinn e trì bliadhna, bha Gàidhlig gu leòr aige.

[SEUMAS] Seadh. Uill, sin a bha annasach mu do dheidhinn fhèin. Nuair a bha thu ag ionnsachadh do chiùird, a' chiad àite anns an robh thu ag obair, 's e Gàidhlig a bha a h-uile duine a' bruidhinn.

[EÒGHAINN] Cha robh facal Beurla ri chluinntinn air an làrach far an robh sibh ag obair. 'S dòcha droch fhacal ann am Beurla, ach 's e Gàidhlig a bh' aig a h-uile duine. Bha feadhainn de dhaoine a bha ag obair còmhla rinn, bha iad suas anns na leth-cheudan agus bha feadhainn òg mar mi fhìn cuideachd, so bha "mixture" math ann, ach 's e Gàidhlig a bh' aig a h-uile duine ge-tà.

[SEUMAS] A bheil e fìor a ràdh 's dòcha gu bheil facail Ghàidhlig agad co-cheangailte ri bhith na do shaor nach eil aig daoine eile?

[EÒGHAINN] Uill, tha mi a' creidsinn ... Òrd-ladhrach, tha mi a' creids' gur e sin a' chiad rud a thig na mo chuimhne. 'S e rud a th' aig a h-uile saor, òrd, rud a dh'fheumas tu a h-uile latha. 'S e "claw hammer" a chanas iad ann am Beurla. Òrdladhrach a chanas iad anns a' Ghàidhlig. Chan ann tric a chluinneas tu sin. Locair, snìomhaire. Chan ann tric a bhios tu a' snìomh a-nise. Chan ann tric a chì thu fear. 'S e "battery drills" a th' aca an-diugh! Diofar mòr an sin.

[SEUMAS] 'S bha sibhse a' cleachdadh na facail sin aig an àm gu nàdarra, an robh?

[EÒGHAINN] Bha. Shin a bha thu a' cleachdadh. 'S e òrd-ladhrach a bh' ann, òrd mòr no òrd beag. Shin agad a bha thu ag uisneachadh. Cha robh duine a' bruidhinn Beurla.

[SEUMAS] A bheil thu fhèin a' faicinn gu bheil teicneòlas an latha an-diugh a' toirt atharrachadh air obair an t-saoir?

[EÒGHAINN] Tha. Tha tòrr rudan a-nise a bhiodh tu ag uisneachadh, mar "electric drills" "sanders", locraichean ... Tòrr rudan an sin nach robh againne. Bha sinne ag obair, 's e a h-uile sìon le làimh a dh'fheumadh tu a dhèanamh. Dh'fheumadh tu a h-uile sìon a ghearradh le d' làmh, ach a-nise ... Tha diofar mòr ann anise.

[SEUMAS] A bheil sin a' ciallachadh gu bheil sgilean an t-saoir ag atharrachadh?

[EÒGHAINN] Ma dh'fhaodte beagan, air sàillibh na rudan ùra a tha sin, ach tha a leithid de seann taighean ri dhèanamh suas fhathast, fhios agad, seann taighean, taighean mòra leòmach mar gum bitheadh. Tha tòrr obair mionaideach a dh'fheumas a dhèanamh an sin fhathast. Tha na sgilean a' dol fhathast.

[SEUMAS] Am moladh tu fhèin do dhuine òg ceàrd a thoirt a-mach mar shaor?

[EÒGHAINN] Gu dearbha, mholadh. 'S e deagh, fìor dheagh obair a th' ann. Obair cruaidh mar as trice, ach 's e deagh obair a th' ann, 's ma tha saorsainneachd agad, nì thu airgead air feadh an t-saoghail, ma thogras tu.

[SEUMAS] 'S dè a tha cho math mu dheidhinn a bhith na do shaor, saorsainneachd, seach 's dòcha dreuchd sam bith eile a thaobh, can, plumair no fear-dealain no rud dhen t-seòrsa sin?

[EÒGHAINN] Uill, feumaidh plumair is dealanair, feumaidh e saor airson taigh a thogail. Mura h-eil taigh aca, chan urrainn dhaibh sìon a dhèanamh. 'S e saorsainneachd an obair as fheàrr a th' ann.

[SEUMAS] Eòghainn, tapadh leatsa an-dràsta. Tapadh leibhse.


Sign-up to our newsletter!

Weekly Gaelic to your inbox, with audio!