FaclairDictionary EnglishGàidhlig

Fishing Iasgach

Callum Macdonald from Harris, a very experienced fisherman. Callum Dòmhnallach às na Hearadh, fear a tha fìor eòlach air iasgach.

Video is playing in pop-over.

Agallamh le Callum Dòmhnallach: Iasgach

Presenter: Seumas Dòmhnallach (James MacDonald)

[SEUMAS] Còmhla rinn an-diugh tha Callum Dòmhnallach às na Hearadh a tha fìor eòlach air iasgach. Fàilte ort, a Challuim. Tha ùidh mhòr agad fhèin, tha e follaiseach, anns an iasgach. Ciamar a thòisich sin?

[CALLUM] Uill, thòisich e air creag anns na Hearadh. Laimrig 's e a bh' againn oirre an uairsin, far am faigheadh tu a-mach gu cudaigean, agus, ma bha thu fortanach, gheibheadh tu beagan iasg nas motha na sin cuideachd, 's dòcha saoidhean no liùghag no rudeigin mar sin, ach sin mar a thòisich mise, dìreach ... Agus ag iasgach le slat cuilc, chan ann le slat air a dèanamh, ach dìreach pìos a thàinig a-mach às an iodhlainn far an robh seileach a' fàs.

[SEUMAS] Seadh. Innis dhomh mun an t-slait cuilc a tha sin.

[CALLUM] Uill, dh'fheumadh i bhith dìreach. Dh'fheumadh i a bhith 's dòcha sia troighean a dh'fhaid agus bhiodh sinn a' fàs seileach co-dhiù airson clèibh a dhèanamh agus bhithinn a' gearradh - nuair nach biodh m' athair a' faicinn dè a bha a' dol, dheidhinn a-mach 's ghearrainn am pìos seileach a b' fheàrr a bh' ann airson slat a dhèanamh. Agus cha robh ann ach pìos driamlaich agus dubhan air ceann sin, a' cleachdadh feusgain no bàirnich - feusgain mar bu trice - agus buntàta air a bhruich airson a chath dhan uisge airson gun tarraingeadh e an t-iasg.

[SEUMAS] Dè cho cudromach 's a tha am biathadh ann a bhith a' tarraing an èisg?

[CALLUM] Uill, tha mi a' smaoineachadh gu bheil iasg a' fàs cleachdte ri bhith a' faighinn biadh ann an àiteachan sònraichte agus bha grunnan againn a' dol chun na haon chreige a bha seo 's bhiodh an t-iasg, tha mi a' creidsinn, a' feitheamh ri deagh bhiadh! Rud eile a bhiodh sinn a' dèanamh, bhiodh sinn a' dòirteadh uisge a bha a' tighinn far na feusgain nuair a bha sinn ga - Cha robh sinn gan goil - cha robh sinn ach gan teasachadh gus am fosgladh iad. Bha iad a' ràdh rinn nan goileadh tu iad, cha robh iad gu feum sam bith, agus bhiodh sinn a' dòirteadh an uisge a bha sin a-mach air a' mhuir, airson gun tarraingeadh e ... Tha fios gur e dìreach am fàileadh - no am blas; 's dòcha nach eil fàileadh aig iasg ach blas - a bha a' tarraing an èisg a-steach.

[SEUMAS] Dè an seòrsa iasg a bha sibh a' glacadh, ma-thà?

[CALLUM] Uill, dìreach cudaigean. Gheibheadh tu carran-creige agus muc-creige 's dòcha, truisg bheaga - 's e "bodaich-ruadha" a chanas sinne riutha - agus 's dòcha, ma bha thu fortanach, gum faigheadh tu saoidhean no liùgh. Cha robh iad uabhasach mòr, ach bha iad math.

[SEUMAS] Agus bhiodh sibh ag ithe an èisg a bha sin?

[CALLUM] Bha, agus bhiodh sinn a' dèanamh sabhs. Sin an t-uisge anns a bheil thu a' bruich nan cudaigean. Bha thu ag òl sin leis a' chudaig agus 's dòcha le arancoirce no rudeigin mar sin.

[SEUMAS] Seadh. Ciamar a bha sibh ag ullachadh an èisg airson ithe? Ciamar a bha sibh a' còcaireachd an èisg?

[CALLUM] Uill, ma gheibheadh tu rudeigin mòr, 's dòcha gu fàgadh tu e. Ma bhruicheas tu iasg ann am pana agus ma chuireas tu ann an ola e, tha e a' tionndadh; tha e a' dol cruinn, agus chan eil e cho comasach dhut a bhruich mar sin. Ma dh'fhàgas tu gu làrna-mhàireach e, tha e a' fuireach dìreach anns a' phana, 's tha thu ... tha thu ... Ach, mar as trice, 's ann gan goil, dìreach no an goil ann an uisge agus ga ithe dìreach nuair a gheibheadh tu dhachaidh.

[SEUMAS] Uill, sin iasgach na mara. Tha e follaiseach cuideachd gu bheil ùidh agad ann an iasgach slait air tìr, air na h-aibhnichean 's na lochan. Cuin a thòisich thu air sin?

[CALLUM] Uill, nuair a bha mi anns a' bhun-sgoil, tha mi a' creidsinn, thòisich mi ag iasgach le boiteag ann an cupannan na h-aibhne faisg air an taigh againn agus bha bodach anns a' bhaile, 's ann leis a bha an abhainn, 's ann aige a bha còirichean air an abhainn, agus 's esan a dh'ionnsaich dhomh ciamar a chuirinn boiteag air dubhan, 's gu feumainn tòrr cinn, mar a' chanadh e fhèin, a chur orra. Feumaidh tu barrachd air aon bhoiteag airson gum biodh e tarraingeach dhan iasg. Agus bhiodh sinn a' faighinn breac, bric ruadha, bànagan agus bradain. Bhiodh sinn a' faighinn bànagan mòra, mòra an uairsin, 'fhios agad, suas gu seachd, ochd puinnd. Cha robh càil a dh'fhios agamsa dè a bh' ann am bànag. Uill, cha robh fios agam dè an t-eadar-dhealachadh a bha eadar bànag is bradan, ach dh'ionnsaich mi sin a-rithist. Tha an ceann tòrr nas lugha air bradan 's tha earball eadar-dhealaichte air. Ach bànagan, bha iad mòr an uairsin. Bha iad math dha-rìribh.

[SEUMAS] Tha diofar a thaobh aois cuideachd, nach eil, eadar bànag agus bradan?

[CALLUM] Tha. Bànag, 's e breac ruadh a chaidh gu muir a th' ann, agus tha e seachd bliadhna no mar sin, còig bliadhna co-dhiù, mus till e air ais dhan abhainn. Mar sin, tha am bradan a' fàs nas luaithe agus tha e a' tilleadh nas aithghearra chun an abhainn anns an do rugadh e.

[SEUMAS] Agus dè am fear dhiubh sin as blasta?

[CALLUM] O, 's e a' bhànag. Gu deimhinne, 's e a' bhànag as blasta.

[SEUMAS] Agus ciamar a bhiodh tu a' còcaireachd, ag ullachadh bànag airson a h-ithe?

[CALLUM] Uill, a-rithist, bhiodh sinn gam bruich mar as trice. Bhiodh sinn dìreach gan toirt chun a' ghoil, 's an uairsin gam fàgail anns an uisge gus am fuaraicheadh an t-uisge, dìreach ann an uisge air a shailleadh, agus bha sin math dha-rìribh. Ach nam biodh cabhag ort, dh'fhaodadh tu a bhruich airson fichead mionaid 's bhiodh e agad an uairsin fhèin, ach bha e na b' fheàrr ma dh'fhàgadh tu anns an t-sabhs e, anns an t-sùgh e, airson gum bruicheadh e ceart.

[SEUMAS] Seadh. Uill, sin an iasgach a bha sibh a' dèanamh le boiteag. Ciamar a bha sibh ag iasgach leis a' chuileag?

[CALLUM] Uill, bha mise ... 'S ann an Inbhir Nis a dh'ionnsaich mi iasgach leis a' chuileag, air Drochaid Nis. Chaidh mi dhan an sgoil nuair a bha mi trì deug an Inbhir Nis agus fhuair sinn cothrom a dhol a dh'iasgach agus sin far an d'fhuair mi a' chiad bhradan oifigeil a fhuair mi riamh. Bha còig puinnd air fhichead ann. Agus dh'ionnsaich mi o fear ... Chaidh mi gu club iasgaich, 's dh'ionnsaich am fear a bha seo mi airson iasgach airson bradain. Nise 's ann air abhainn a bha sin, 's tha sin eadar-dhealaichte ri an seòrsa iasgach a tha thu a' dèanamh air loch ach dh'ionnsaich mi an t-iasgach air loch nuair a chaidh mi a Leòdhas, a Steòrnabhagh a-rithist. Chaidh mi gu loch còmhla ri fear a dh'ionnsaich dhomh iasgach agus 's e rud eadar-dhealaichte a tha sin. Tha dà dhòigh air iasgach air loch. Faodaidh tu a dhol a-mach ann am bàta beag, ann an eathar bheag, geòla, air neo faodaidh tu iasgach far a' chladaich, ach tha an dà sgil eadar-dhealaichte ann an dòigh.

[SEUMAS] Seadh. Am bi thu fhèin a' dèanamh chuileagan? Am bi thu a' ceangal chuileagan?

[CALLUM] Cha bhi. Cha bhi mi gan dèanamh idir. Bidh mi gan ceannach. Tha e nas sìmplidh agus nas fhasa dhomh na an dèanamh. Tha mi dèidheil air a bhith a' cruinneachadh chuileagan. Tha mi air a bhith a' cruinneachadh chuileagan, tha mi a' creidsinn, bho chionn deich air fhichead bliadhna, 's tha feadhainn agam a tha gu math luachmhor, a chaidh an ceangal le daoine a tha gu math ainmeil ann an saoghal ceangal-cuileig. Ach tha a' chuid as motha dhiubh a gheibh thu anns an bùithean an-diugh tha iad ... tha iad math dha-rìribh, 's tha iad furasta fhaicinn cò an fheadhainn a th' ann. Chan ainmich mi a h-uile gin dhiubh idir, tha eagal orm. Chan eil iad air chuimhne mar sin agam ach tha fhios agam cò am fear, an-dràsta nan deidhinn gu loch anns a bheil an t-uisge dorcha chleachdainn ... seo am fear a dh'fheuchainn an toiseach. Agus gu math tric, ma bhios tu còmhla ri cuideigin às an àite fhèin anns a bheil thu ag iasgach, innsidh iad dhut, "Uill, seo a' chuileag as fheàrr airson an loch a tha seo," no, "Seo mar as fheàrr a dh'iasgaicheas tu a' chuileag a tha sin." Agus tha ainmean gu math annasach air cuid dhe na cuileagan a tha sin. Tha feadhainn ann a tha gu math èibhinn. Tha "Hairy Mary" 's tha "Bloody Butcher" 's tha ... Och, tha ... "Claret & Grey", sin tè dhen fheadhainn as ainmeile a th' ann. Tha feadhainn eile ann cuideachd, ach "Baby Doll" ... Sin "Baby Doll" ann a shin, an tè dhearg a tha sin leis an rud bhuidhe oirre. Tha i gu math coltach ri "doll", chanainn.

[SEUMAS] Tha e follaiseach, a Challuim, gur e deagh chur-seachad a th' ann dhut fhèin.

[CALLUM] O 's e dha-rìribh. Tha mi a' smaoineachadh ma gheibh thu feasgar air loch agus gun càil timcheall ort, no duine eile timcheall ort, gur e sin an sìth as fheàrr a gheibh thu.

[SEUMAS] A Challuim, tapadh leat an-dràsta.

CALLUM: 'S e do bheatha.


Sign-up to our newsletter!

Weekly Gaelic to your inbox, with audio!