FaclairDictionary EnglishGàidhlig

Playing the Accordion A' Cluich a' Bhogsa

Crìsdean Dòmhnallach from South Uist, who now lives on the Isle of Skye. Crìsdean Dòmhnallach à Uibhist a Deas, a tha a-nis a’ fuireach san Eilean Sgitheanach.

Video is playing in pop-over.

Agallamh le Crìsdean Dòmhnallach: Ceòl

Presenter: Sarah Cruickshank

[SARAH] Cuide rium a-nis tha Crìsdean Dòmhnallach à Uibhist a Deas, a tha a-nis a' fuireach san Eilean Sgitheanach. Tha Crìsdean comasach air iomadh ionnsramaid ciùil a chluiche, ach tha e a' dol a dh'innse dhuinn mun a' bhogsa-ciùil. Fàilte, a Chrìsdein. Nise, inns dhuinn, cuin a thòisich d' ùidh ann an ceòl, agus dè gu sònraichte a bu toigh leat?

[CRÌSDEAN] Uill, bha ùidh agams' ann an ceòl aig aois gu math òg, mu naoi no deich, agus thòisich mi air a' phìob. B' àbhaist mo mhàthair a bhith a' cluich a' phìob, agus m' uncail cuideachd, agus nuair a bhiodh sinn a' dol sìos a choimhead air ann an Inbhir Nis, bhiodh, mar a chanadh iad, "electric chanter" aige, so bha mise an còmhnaidh ga thogail suas 's an uairsin a' tòiseachadh ga chluich, (you know?) Bha esan a' teagasg mise na "scales", agus ... dìreach airson toiseach tòiseachaidh. Thòisich mi an uairsin ag ionnsachadh aig a' bhun-sgoil, còmhla ri Niall Stiùbhart, dìreach ann am bun-sgoil Shlèite. Agus an uairsin, bha thu a' faighinn na leabhraichean a bha sineach, agus bha e glè mhath ann a shineach, ach an uairsin, nuair a thòisich mi a' dol gu fèisean, b' fheudar dhut trì clasaichean a thaghadh. Cha b' urrainn dhomh dìreach dèanamh trì clasaichean de feadan, so rinn mi a' phìob, accordion agus an uairsin, ma dh'fhaodte, percussion. So, sin ... An uairsin, thòisich mi air a' bhogsa, agus sin agad e.

[SARAH] Nam bitheadh cuideigin airson am bogsa a chluich, no ionnsachadh mar a chluicheadh iad am bogsa, ciamar a tha thu a' moladh gun tòisicheadh iad?

[CRÌSDEAN] Ma bha bogsa aca, bhiodh sin gu math "handy", ach mur nach robh, thalla gu bùth agus faigh fear, agus ma tha seòrsa de fios agad air ceòl mar-thà tha sin glè math, agus 's urrainn dhut ma dh'fhaodte port no dhà a chluich leat fhèin, ach mur nach urrainn dhut sin a dhèanamh, thalla 's faigh leasanan bho tidsear.

[SARAH] Dè cho cudromach 's a tha thu a' smaoineachadh a tha ceòl a leughadh airson ionnsachadh?

[CRÌSDEAN] Bidh tòrr daoine ag ràdh an dòigh as fhasa a bhith ag ionnsachadh puirt 's e ri bhith ag èisteachd ri ceòl traidiseanta, no ge bith dè an seòrsa ceòl a tha thu ag èisteachd ris. Mur nach urrainn dhut ceòl a leughadh, tòisich a leughadh agus bidh e fada nas fhasa anns an àm ri teachd. Agus airson toiseach tòiseachaidh dhòmhsa, thòisich mi a' leughadh agus - a' leughadh airson a' phìob - agus chuidich sineach airson a' bhogsa-chiùil. Ach, an uairsin, chan eil ach naoi tuill air a' phìob so feumaidh tu a dhol sìos an accordion, agus cha robh mi cho math air sineach agus an uairsin, dìreach thòisich mi a' leughadh airson a' … ceòl a' bhogsa chiùil, 's chuidich sineach mi. Ach le bhith ag èisteachd ri ceòl, tha thu dìreach ag obrachadh a-mach dhut fhèin e cuideachd.

[SARAH] Dè na fuinn as fheàrr leat fhèin a bhith a' cluich, agus inns dhuinn carson. Tha tòrr fuinn agam a bhios mi ga chluich, ach tha fear ann air an ainm "Jig Runrig" a chaidh a sgrìobhadh dha Fergie MacDonald a chluiche air a' bhogsa putain. Tha e a' dol mar seo. Math dha-rìribh!

[CRÌSDEAN] Tha e glè mhath airson cèilidh, agus dìreach mar "Strip The Willow".

[SARAH] Rudeigin luath?

[CRÌSDEAN] Rudeigin luath. 'S toigh leams' a bhith cluich luath!

[SARAH] Nise, dè na duilgheadasan a tha thu a' smaoineachadh a bh' agad, no a bhiodh aig cuidegin nan togadh iad ionnsramaid mar a' bhogsa-ciùil?

[CRÌSDEAN] Cluich leis an dà làimh còmhla. Tha mise gu math dona le bhith dìreach a' cluich leis a' làimh dheas, ach cuideachd, tha a' làimh chlì gu math, gu math, cudromach. 'S e mar "bass and chords" a chanas tu ris a-seo, 's bidh thu a' cleachdadh sin dìreach airson, (you know), mar a chanas Iain Camshron, "Ùm-tia, ùm-tia, " (you know?). Airson waltzes, tha e gu math trom air a' cheòl, dìreach airson ga chumail a' dol. So, 's ann a bhith a' cur a h-uile càil ri chèile, sin agad ... A h-uile càil ri chèile (you know), dìreach a' cluich' an aon rud aig an aon àm, agus ann an "time" cuideachd.

[SARAH] Agus mar sin, cò na cluicheadairean a thug buaidh ortsa, agus carson?

[CRÌSDEAN] An duine a thoirt (thug) buaidh ormsa as mòtha, 's e Fergie Dòmhnallach. Thòisich mise a bhith ag èisteachd ris a' cheòl aige nuair a bha mi gu math òg, ach cuideachd, còmhlan ciùil air an t-ainm "Eriskay Lilt". B' àbhaist mise a bhith a' dol a-null a dh'Uibhist nuair a bha mi òg agus bhithinn a' suidhe sa chidsin còmhla ri mo Phapa, agus chuirinn a' CD ... Uill, actually, 's e teip a bh' ann ann an sheo. A' cur sin ann, agus bhiodh sinn a' dèanamh "Canadian Barn Dance" am meadhan an ùrlair ann a shineach. So, sin ... Bha sineach cuideachd a' cuideachadh mi a bhith a' cluiche ceòl agus a h-uile sìon a tha sin, ach cuideachd, Iain Camshron à Glenelg, bidh e a' cluich còmha ri Cast Ewe Cèilidh Band. 'S e an neach-teagasg a bh' agam airson deagh ghreis, so ... Sin agad e.

[SARAH] Tapadh leatsa a' Chrìsdein airson bruidhinn rinn.

[CRÌSDEAN] Tapadh leibhse.


Sign-up to our newsletter!

Weekly Gaelic to your inbox, with audio!