FaclairDictionary EnglishGàidhlig

The Day of Culloden Latha Chùil Lodair

Video, Gaelic transcription, English translation and vocabulary from the programme 'Sheinn am Bard' Bhidio le tar-sgrìobhadh, eadar-theangachadh is briathrachas bhon phrògram 'Sheinn am Bard'

(Originally added to Watch Gaelic in 2016.) (Air a chur ri Coimhead Gàidhlig an toiseach ann an 2016.)

Video is playing in pop-over.

Latha Chùil Lodair

[Preseantair] Is iomadh òran a chaidh a dhèanamh air strì chaillte nan Seumasach. Anns an dàn aige, Latha Chùil Lodair, tha Iain Ruadh Stiùbhart a’ cur an cèill mar a chaidh cuibhle an fhortain mun cuairt gu sgiobalta do na Seumasaich. B’ e saighdear a bha anns an Stiùbhartach le ceanglaichean uasal.

[Seumas Grannd] Bhuineadh Iain Stiùbhart do shliochd an Dàrna Rìgh Raibeart, Raibeart Stiùbhart agus mar sin, bha fuil rìoghail nan Stiùbhartach a’ sruthadh tro na cuislean aige.

[Preseantair] B’ ann an Cinn Chàrdainn a rugadh Iain Ruadh Stiùbhart. B ‘ann aig a theaghlach a bha an oighreachd uaireigin ach nuair a thuit iad ann am fiachan, chaill iad sealbh oirre. Às-dèidh sin bha iad mar fir-taca air an t-seann oighreachd aca fhèin.

[Seumas Grannd] Cha chreid mi gu robh e a’ tighinn ri chàil a bhith na fhear oighreachd agus chaidh e dhan airm. Chaidh e dhan rèisimeid ainmeil Scots Grays agus bha e san reisimeid sin airson eadar ochd is deich bliadhna agus dh’èirich e gu ìre Lieutenant anns na Scots Grays.

[Niall MacGriogair] Is mise Niall MacGriogair, tha mi fuireach ann an Dùn Èideann. Rugadh agus thogadh mi ann an Dùn Èideann ach thàinig mo chuideachd à Srath Spè. Thog mi ùidh ann an Iain Ruadh Stiùbhart bliadhnaichean air ais. Thàinig mo sheanair às a’ Ghàidhealtachd à sgìre Mhonaidh Ruaidh. Agus chuala mi gu tric nuair a bha mi òg gur ann às a’ Ghàidhealtachd a bha sinn. Agus tha ùidh agam ann an Iain Ruadh, ann an dòigh, fad mo bheatha.

[Preseantair] Choisinn Iain Ruadh cliù dha fhèin mar shaighdearan Airm Bhreatainn anns na bliadhnaichean ro Cùil Lodair. Ach b’e adhbhar nanSeumasach a bha na bu dlùithe dha. Thug e dhìlseachd don Phrionnsa Teàrlach agus an strì airson crùn Bhreatainn.

[Seumas Grannd] Nuair a thill am Prionnsa Teàrlach a dh’Alba, thill Iain Ruadh cuideachd, ‘s thachair e ris ann am Blàr Athaill agus thog e reisimeid dha air an robh Reisimeid Dhùn Èideann.

[Preseantair] Air an t-siathamh latha deug den Ghiblean, seachd ceud deug ceathrad ‘sa sia, choinnich feachd a’ Phrionnsa Theàrlaich agus feachdan an Rìgh fo smachd Dhiùc Chumberland air raon Chùil Lodair. An ceann uair a thìde bha am batal seachad: làmh an uachdair aig na saighdearan dearga is na Seumasaich air an creachadh.

[Leughadair]O, gur mòr mo chùis mhulaid,

'S mi ri caoineadh na guinatà 'm thìr;

A Rìgh, bi làidir, 's tu 's urrainn

Ar nàimhdean a chumail fo chìs!

Oirnne 's làidir Diùc Uilleam,

An rag-mhèirleach, tha guin aige dhuinn;

B' e siud salchar nansgeallag

Tighinn an uachdar air chruithneachd an fhuinn.

Mo chreach, Teàrlach Ruadh bòidheach

Bhith fobhinn aig Rìgh Deòrsa nam biast –

B' e siud dìteadh na còrach,

An Fhìrinn 's a beòil foidhpe sìos;

Ach, a Rìgh, mas e 's deòin leat,

Cuir an rìoghachd air seòl a chaidh dhinn,

Cuir Rìgh dligheach na còrach

Ri linn na tha beò os ar cinn.

Chaidh am prògram seo, Sheinn am Bàrd, a chraoladh an toiseach ann an 2009.

 

 


Sign-up to our newsletter!

Weekly Gaelic to your inbox, with audio!