FaclairDictionary EnglishGàidhlig

Entertainment Dibhearsan

B2 - Eadar-mheadhanach Adhartach - Coimhead GàidhligB2 - Upper Intermediate - Watch Gaelic

Criomagan bhidio gun fho-thiotalan bho phrògraman BBC ALBA le tar-sgrìobhadh Gàidhlig, eadar-theangachadh Beurla is briathrachas. Faodaidh tu na cuspairean a sheòrsachadh a rèir a’ chuspair. Unsubtitled clips from BBC ALBA programmes with a Gaelic transcription, an English translation and vocabulary. You can sort the clips by topic.

Tha Coimhead Gàidhlig ag obrachadh leis an fhaclair. Tagh an taba ‘teacsa Gàidhlig’ agus tagh facal sam bith san teacsa agus fosglaidh am faclair ann an taba ùr agus bidh mìneachadh den fhacal ann. Watch Gaelic is integrated with the dictionary. Select the tab ‘Gaelic text’ and choose any word and the dictionary will open and you will see the English explanation of the Gaelic word.

Video is playing in pop-over.

Ciall an fhacail

Gaelic Gàidhlig

[Ùisdean] A’ chiad chuairt. Tha a h-uile duine a’ faighinn facal agus tha aca ri mìneachadh no ciall an fhacail sin a lìbhrigeadh dhomh. Tha aonan dhe na facail aig gach sgioba ged-thà fuadain. Feumaidh gach sgioba breithneachadh orra agus tuairmse a dhèanamh dè an fhìrinn. Tha cothrom aig gach sgioba an taobh eile a cheasnachadh, sin ma leigeas mise leotha, agus sgaoilidh mi puingean mar a thogras mi fhèin. Dà phuing gu cinnteach ma nì sgioba a-mach an fhìrinn. Agus, seo mar a nì mi sin - ma tha sibh ceart “Yay!”, tha Sgoil Ghàidhlig Ghlaschu air a’ chùis, agus chan eil fhios’ am cò tha seo “Boo!”, ma tha sibh ceàrr, chan eil fhios’ am cò th’ ann, Iain. Tha mi amharasach gun cluinn sibhse ’s dòcha am fear sin

[Iain] Sin, gu math tric.

[Ùisdean] Gu math tric.

[Iain] ’S ann air an adhbhar sin a tha air ar taobh.

[Ùisdean] ’S ann. ’S i ceist ma-thà, cò tha ag innse na fìrinn, agus tha mi a’ dol gu Màiri-Anna airson a’ chiad fhacal a th’ againn.

[Màiri-Anna] Am facal a th’ agam, ’s e “uidhpear”

[Ùisdean] Uidhpear?

[Màiri-Anna] “Uidhpear”. Nist’, “uidhpear”, ’s e fear a th’ ann a tha e fhèin a’ smaoineachadh gu bheil e math air càil sam bith a dhèanamh, ged a b’ e saoirsneachd, peantadh an taighe is a’ sgeadachadh a h-uile càil dhen sin, ach chan eil. G’ e bith dè rud ris an cuir e a làmh, chan eil e ga thoirt gu buil gu snasail no gu ceart mar a mhiannachadh tu.

[Iain] An ann bhon fhacal “ùidh” a thàinig seo?

[Màiri-Anna] Chan ann, a chionn ’s chan eil ùidh idir anns an obair aige.

[Ùisdean] Tha mi a’ smaoineachadh, b’ fhiach Iain comharra. Tha sin gu math sgiobalta, Iain.

[Iain] Nam biodh ùidh aige ann…

[Màiri-Anna] Chan eil comharra aig Iain oir chan eil ciall eatorra idir, idir, idir. ‘S ana n tha sinn an amharas gu bheil e ceangailte ris an fhacal “oidhirp”, a chionn ’s e oidhirp-fhear a th’ ann, fhios a’d, nì e oidhirp, thèid e chun na mòine ’s feuchaidh e ri rùdhain a chur ri chèile.

[Iain] Ach fàgaidh e?

[Màiri-Anna] Tuitidh na fàdan ann an siud

[Angela] Luideach, caran, a bheil e luideach?

[Màiri-Anna]Luideach. Uh huh.

[Iain] Luideach na chuid obrach?

[Màiri-Anna] Ach na bharail fhèin, glan air an obair.

[Iain] Ò seadh, tha mi ga fhaicinn.

[Màiri-Anna] Na bharail fhèin fhios agad.

[Angela] Car mòr às fhèin.

[Màiri-Anna] Nì e a h-uile càil.

[Iain] Tha gu leòr den t-seòrsa timcheall!

[Ùisdean] Ann an Ìle.

[Iain] Uill, anns a h-uile h-àite, tha mi a’ smaointinn.

[Màiri-Anna] Chan eil ann ach oidhirp, chan eil càil ga thoirt gu buil mar bu chòir.

[Ùisdean] Angela? A bheil ceist agaibh?

[Angela] “Uidhpear”. Tha mi dìreach a’ smaointinn air an sin, ged-thà.

[Iain] An cuala thu riamh e?

[Angela] Cha ch uala, chan urrainn dhomh a ràdh gun cuala. An robh e agad fhèin an sin, am Beàrnaraigh, a Mhàiri-Anna?

[Màiri-Anna] Nise, cha robh agus tha mise an dùil gun robh rudeigin na b’ fhaide deas oirnn, gum biodh e agadsa ann am Beinn na Faoghla, ach ’s dòcha gun robh e na b’ fhaide, na b’fhaide gu deas.

[Angela] Uill, cha robh uidhpearan againn ann ged-thà! Cha robh daoine mar sin...

[Màiri-Anna] ’S dòcha gu bheil iad aca ann am Barraigh no Miùghalaigh.

[Iain] Gu dearbh, cha robh iad cho fada deas ri Ìle co-dhiù!

[Angela] Cha robh, cha robh daoine mar sin againn.

[Ùisdean] Sin do bharail-sa!

[Ùisdean] Ok, ma thà. Fàgaidh sinn sin. Fàgaidh sinn am facal a bh’ aig Màiri-Anna an-dràsta agus thèid sinn gu Dòmhnall, gu Rhyno, eh am facal a th’ agadsa, a Dhòmhnaill?

[Dòmhnall] “Brangaid”.

[Ùisdean] Brangaid”?

[Dòmhnall] Sin e. Chan e facal Niseach a tha seo, tha e a’ tighinn bho shuas Dùthaich MhicAoidh, shuas an taobh sin. Ach, ’s e “brangaid” a tha a’ tighinn bho ‘brang’, rud a bhiodh a’ cur mu bhus na bà agus uaireannan bhiodh sin air a dhèanamh le sìoman, is ròpa, airson bò gun leanadh i thu, nan robh i làidir sa cheann.

[Angela] An e seòrsa de srian a bh’ ann? Srian.

[Dòmhnall] Seòrsa de srian, ‘brang’, ach dh'fheumadh e, bha e a’ dol mun, mar gum b’ e, bus na bà, bhiodh uaireannan fiodh air a chur ann airson a theannachadh ’s e clagan a bhiodh aca, tha mi a’ smaoineachadh, an àite. Ach an uairsin, ghluais am facal gu bhith na “bhrangaid”, agus ’s e rud a th’ ann a th’ air a chur ri chèile la snàithean is rudan mar sin.

[Iain] Bha dùil ‘am gur e biadh mòr a bhiodh agad a’ chiad char sa mhadainn.

[Dòmhnall] Sin e. Uill, “brangaid mhòr uabhasach”, ’s e biadh a bhiodh ann nan robh e air a dhroch chur ri chèile, chanadh iad sin mu dheidhinn càr.

[Ùisdean] Chan e an aon rud ri ‘bangaid’ nas motha.

[Iain] Chan e... Bha uidhpear a rinn e…

[Ùisdean] Angela?

[Angela] Bha mise a’ dol a dh'fhaighneachd an e seòra de, fhios ‘ad, an aon rud ri, mar a chanadh iad am Beurla “brace”, mar gum biodh?

[Dòmhnall] Aidh, ’s e rud mar sin.

[Dòmhnall] Chan ann am broinn beul na bà, ach air an taobh a-muigh. ’S e sin e agus an uair sin nam biodh tu a’ bruidhinn mu dheidhinn seann chàr, no rudeigin, bhiodh e mar “brangaid”.

[Angela] ‘S e bangaid a tha sin ged-tà

[Ùisdean] Uill, ’s dòcha gur e ‘banger’ a th’ agadsa, uill ’s e ‘banger’ a th’ agadsa, an càr mu dheireadh a chunna mi agaibh. Co-dhiù, fàgaidh sinn sin ann an sin an-dràsta. ’S e dà fhacal “brangaid”, “brangaid”, nàdar de rud a bhiodh a’ dol mu bhus na bà, a bh’ aig Dòmhnall, agus “uidhpear”.

[Dòmhnall] Ach, an uair sin a’ gluasad gu bhith nar thràilleach.

[Iain] Dè do bheachd?

[Ùisdean] Agus inneal luideach a th’ ann ma-thà. Sin agus droch obraiche le barail gur e deagh obraiche a th’ ann, a bh’ aig Màiri-Anna. “Uidhpear”. Ceist ma-thà, cò aig a tha an fhìrinn?

[Angela] Tha sinn ag aontachadh.

[Iain] Tha sinn ag aontachadh le chèile gur ann aig Màiri-Anna an turas seo a tha an fhìrinn, agus chan ann tric sin!

[Angela] Màiri-Anna, tha, tha. Tha sinn aontaichte.

[Ùisdean] Màiri-Anna. Bheil sibh, a bheil sibh aontaichte? Tha sibh aontaichte?

[Iain] Tha sinn aontaichte.

[Ùisdean] A’ Mhàiri-Anna, an ann agad a tha an fhìrinn?

[Ùisdean] Ò! Glè mhath! Glè mhath. Mo bheannachd aig Bun-sgoil Ghàidhlig Ghlaschu airson...

Chaidh am prògram seo, Aibisidh, a chraoladh an toiseach ann an 2012.

 

 

Meaning of the word

English Beurla

[Hugh Dan The first round. Everyone gets a word and they have to deliver the explanation or meaning of that work to me. One of each team’s words is false, though. Each team has to judge them and make a prediction about which one is true. Each team has the chance to question the other, if I let them, and I will dish out points as I see fit. Two points for certain if the team works out the truth. And, this is how I’ll do just that - if you are correct “Yay!”, Glasgow Gaelic School are on the case, and I have no idea who this is “Boo!”, if you are incorrect, I have no idea who it is John. I suspect that you’ll hear this one.

[John] Very often.

[Hugh Dan] Very often.

[John] It’s for that reason that it’s on our side.

[Hugh Dan] It is. The question then, who is telling the truth, and I’m going to Mary Anne for our first word.

[Mary Anne] The word I have is “uidhpear”

[Hugh Dan] Uidhpear?

[Mary Anne] Now, it’s a man who thinks of himself as being good at absolutely everything, whether that be joinery, painting the house and decorating everything like that, but he isn’t. It doesn’t matter to which he puts his hand, he doesn’t bother to finish it in an attractive way, or how you wanted it.

[John] did this come from the word “ùidh”?

[Mary Anne] No, because there is no interest in the work at all.

[Hugh Dan] I think that is worth a point, John. That was very quick.

[John] If he had interest in it...

[Mary Anne] John doesn’t get a point as there is no connection whatsoever between them at all. We suspect that there is a connection to the word “oidhirp” (effort), because it is “effort-man”,you kno], he’ll make the effort, he’ll go to the peat fields and try to put stacks together.

[John] And he’ll leave it?

[Mary Anne] the peats will fall down there.

[Angela] Scrappy, no, is he scrappy?

[Mary Anne] Scrappy!

[John] Scrappy in most of his work?

[Mary Anne] In his own opinion, excellent at the work.

[John] Oh, aye. I see.

[Mary Anne] In his own opinion, you know?

[Angela] He thinks a lot of himself.

[Mary Anne] He’ll do everything.

[John] There are plenty of people like that around!

[Hugh Dan] In Islay?

[John] Well, everywhere, I think.

[Mary Anne] If there isn’t any effort, nothing ever gets completed as it should.

[Hugh Dan] Angela? Do you have a question?

[Angela] “Uidhpear”. I’m just wondering about it, though.

[John] Did you ever hear it?

[Angela] No, I can’t say I heard it. Did you have it over there in Berneray, Mary Anne?

[Mary Anne] Now, no and I expected that it was something slightly further south, that you’d have had it in Benbecula, but perhaps it was even further south than that.

[Angela] Well, we didn’t have “uidhpearan” at all! There were no such people...

[Mary Anne] Perhaps they have them in Barra or Mingulay.

[John] Indeed, they were never as far south as Islay anyway!

[Angela] No, we never had such people.

[Hugh Dan] That’s your opinion!

[Hugh Dan] OK, then. Let’s move on. We’ll leave Mary Anne’s word just now and we’ll come to Donald, to Rhino, eh, your word, Donald? [Donald] “Brangaid”.

[Donald] Brangaid”?

[Hugh Dan] Brangaid”?

[Donald] That’s it. Now, it isn’t a Ness word, it comes from up North West Sutherland, up that way. But, “brangaid” comes from ‘brang’, a thing which would be placed around the mouth of a cow and would sometimes be made of straw rope, and rope, so that a cow would follow you, if it had a strong head.

[Angela] So, was it a sort of bridle? A Bridle?]

[Donald] sort of string, ‘brang’, but it’d need to be, it went round, as it were, the cow’s mouth, sometimes there’d even be wood in it to tighten it, they’d have bells, and it’s a thing which is put together with threads and strings, and other bits like that.

[John] I expected it to be a big meal you’d have first thing in the morning...

[Donald] That’s it. Well, “an awfully big ‘brangaid’”, it’d be food if it were badly put together, they’d say that about a car. [It’s not the same as “bangaid” either.

[Hugh Dan] Chan e an aon rud ri ‘bangaid’ nas motha.

[John] No. It was an ‘uidhpear’ who made it...

[Hugh Dan] Angela?

[Angela] I was going to ask if it were, you know, the same thing as, as they’d say in English, a ‘brace’, as it were?

[Donald] Aye, it’s a thing like that.

[Donald] Not in the cow’s mouth, but outside. That’s it and if you were talking about an old car, or something, it would be a “brangaid”.

[Angela] That’s a banger, though.

[Hugh Dan] Well, perhaps you have a ‘banger’, well, you do have a banger, the last car I saw you with. Anyway, let’s move on there just now. Two words, Donald had “brangaid”, “brangaid”, a sort of thing which would go round a cow’s mouth, and “uidhpear”.

[Donald] But it turned into rubbish.

[John] What do you think?

[Hugh Dan] And a scrappy machine then, eh and Mary Anne had a bad worker who thinks that he is a good worker. “Uidhpear”. A question then, who is telling the truth? [Angela] Tha sinn ag aontachadh.

[Angela] We agree.

[John] We agree that this time Mary Anne is telling the truth, and that’s not often!

[Angela] Mary Anne, yes, yes. We are in agreement.

[Hugh Dan] Mary Anne. Are you, are you agreed? You are agreed?

[John] We are in agreement

[Hugh Dan] Mary Anne, are you telling the truth?

[Hugh Dan] Oh! Very good! Very good. My thanks to Glasgow Gaelic Primary School for…

This programme, Aibisidh, was first broadcast in 2012.

 

 

Ciall an fhacail

Gaelic Gàidhlig

[Ùisdean] A’ chiad chuairt. Tha a h-uile duine a’ faighinn facal agus tha aca ri mìneachadh no ciall an fhacail sin a lìbhrigeadh dhomh. Tha aonan dhe na facail aig gach sgioba ged-thà fuadain. Feumaidh gach sgioba breithneachadh orra agus tuairmse a dhèanamh dè an fhìrinn. Tha cothrom aig gach sgioba an taobh eile a cheasnachadh, sin ma leigeas mise leotha, agus sgaoilidh mi puingean mar a thogras mi fhèin. Dà phuing gu cinnteach ma nì sgioba a-mach an fhìrinn. Agus, seo mar a nì mi sin - ma tha sibh ceart “Yay!”, tha Sgoil Ghàidhlig Ghlaschu air a’ chùis, agus chan eil fhios’ am cò tha seo “Boo!”, ma tha sibh ceàrr, chan eil fhios’ am cò th’ ann, Iain. Tha mi amharasach gun cluinn sibhse ’s dòcha am fear sin

[Iain] Sin, gu math tric.

[Ùisdean] Gu math tric.

[Iain] ’S ann air an adhbhar sin a tha air ar taobh.

[Ùisdean] ’S ann. ’S i ceist ma-thà, cò tha ag innse na fìrinn, agus tha mi a’ dol gu Màiri-Anna airson a’ chiad fhacal a th’ againn.

[Màiri-Anna] Am facal a th’ agam, ’s e “uidhpear”

[Ùisdean] Uidhpear?

[Màiri-Anna] “Uidhpear”. Nist’, “uidhpear”, ’s e fear a th’ ann a tha e fhèin a’ smaoineachadh gu bheil e math air càil sam bith a dhèanamh, ged a b’ e saoirsneachd, peantadh an taighe is a’ sgeadachadh a h-uile càil dhen sin, ach chan eil. G’ e bith dè rud ris an cuir e a làmh, chan eil e ga thoirt gu buil gu snasail no gu ceart mar a mhiannachadh tu.

[Iain] An ann bhon fhacal “ùidh” a thàinig seo?

[Màiri-Anna] Chan ann, a chionn ’s chan eil ùidh idir anns an obair aige.

[Ùisdean] Tha mi a’ smaoineachadh, b’ fhiach Iain comharra. Tha sin gu math sgiobalta, Iain.

[Iain] Nam biodh ùidh aige ann…

[Màiri-Anna] Chan eil comharra aig Iain oir chan eil ciall eatorra idir, idir, idir. ‘S ana n tha sinn an amharas gu bheil e ceangailte ris an fhacal “oidhirp”, a chionn ’s e oidhirp-fhear a th’ ann, fhios a’d, nì e oidhirp, thèid e chun na mòine ’s feuchaidh e ri rùdhain a chur ri chèile.

[Iain] Ach fàgaidh e?

[Màiri-Anna] Tuitidh na fàdan ann an siud

[Angela] Luideach, caran, a bheil e luideach?

[Màiri-Anna]Luideach. Uh huh.

[Iain] Luideach na chuid obrach?

[Màiri-Anna] Ach na bharail fhèin, glan air an obair.

[Iain] Ò seadh, tha mi ga fhaicinn.

[Màiri-Anna] Na bharail fhèin fhios agad.

[Angela] Car mòr às fhèin.

[Màiri-Anna] Nì e a h-uile càil.

[Iain] Tha gu leòr den t-seòrsa timcheall!

[Ùisdean] Ann an Ìle.

[Iain] Uill, anns a h-uile h-àite, tha mi a’ smaointinn.

[Màiri-Anna] Chan eil ann ach oidhirp, chan eil càil ga thoirt gu buil mar bu chòir.

[Ùisdean] Angela? A bheil ceist agaibh?

[Angela] “Uidhpear”. Tha mi dìreach a’ smaointinn air an sin, ged-thà.

[Iain] An cuala thu riamh e?

[Angela] Cha ch uala, chan urrainn dhomh a ràdh gun cuala. An robh e agad fhèin an sin, am Beàrnaraigh, a Mhàiri-Anna?

[Màiri-Anna] Nise, cha robh agus tha mise an dùil gun robh rudeigin na b’ fhaide deas oirnn, gum biodh e agadsa ann am Beinn na Faoghla, ach ’s dòcha gun robh e na b’ fhaide, na b’fhaide gu deas.

[Angela] Uill, cha robh uidhpearan againn ann ged-thà! Cha robh daoine mar sin...

[Màiri-Anna] ’S dòcha gu bheil iad aca ann am Barraigh no Miùghalaigh.

[Iain] Gu dearbh, cha robh iad cho fada deas ri Ìle co-dhiù!

[Angela] Cha robh, cha robh daoine mar sin againn.

[Ùisdean] Sin do bharail-sa!

[Ùisdean] Ok, ma thà. Fàgaidh sinn sin. Fàgaidh sinn am facal a bh’ aig Màiri-Anna an-dràsta agus thèid sinn gu Dòmhnall, gu Rhyno, eh am facal a th’ agadsa, a Dhòmhnaill?

[Dòmhnall] “Brangaid”.

[Ùisdean] Brangaid”?

[Dòmhnall] Sin e. Chan e facal Niseach a tha seo, tha e a’ tighinn bho shuas Dùthaich MhicAoidh, shuas an taobh sin. Ach, ’s e “brangaid” a tha a’ tighinn bho ‘brang’, rud a bhiodh a’ cur mu bhus na bà agus uaireannan bhiodh sin air a dhèanamh le sìoman, is ròpa, airson bò gun leanadh i thu, nan robh i làidir sa cheann.

[Angela] An e seòrsa de srian a bh’ ann? Srian.

[Dòmhnall] Seòrsa de srian, ‘brang’, ach dh'fheumadh e, bha e a’ dol mun, mar gum b’ e, bus na bà, bhiodh uaireannan fiodh air a chur ann airson a theannachadh ’s e clagan a bhiodh aca, tha mi a’ smaoineachadh, an àite. Ach an uairsin, ghluais am facal gu bhith na “bhrangaid”, agus ’s e rud a th’ ann a th’ air a chur ri chèile la snàithean is rudan mar sin.

[Iain] Bha dùil ‘am gur e biadh mòr a bhiodh agad a’ chiad char sa mhadainn.

[Dòmhnall] Sin e. Uill, “brangaid mhòr uabhasach”, ’s e biadh a bhiodh ann nan robh e air a dhroch chur ri chèile, chanadh iad sin mu dheidhinn càr.

[Ùisdean] Chan e an aon rud ri ‘bangaid’ nas motha.

[Iain] Chan e... Bha uidhpear a rinn e…

[Ùisdean] Angela?

[Angela] Bha mise a’ dol a dh'fhaighneachd an e seòra de, fhios ‘ad, an aon rud ri, mar a chanadh iad am Beurla “brace”, mar gum biodh?

[Dòmhnall] Aidh, ’s e rud mar sin.

[Dòmhnall] Chan ann am broinn beul na bà, ach air an taobh a-muigh. ’S e sin e agus an uair sin nam biodh tu a’ bruidhinn mu dheidhinn seann chàr, no rudeigin, bhiodh e mar “brangaid”.

[Angela] ‘S e bangaid a tha sin ged-tà

[Ùisdean] Uill, ’s dòcha gur e ‘banger’ a th’ agadsa, uill ’s e ‘banger’ a th’ agadsa, an càr mu dheireadh a chunna mi agaibh. Co-dhiù, fàgaidh sinn sin ann an sin an-dràsta. ’S e dà fhacal “brangaid”, “brangaid”, nàdar de rud a bhiodh a’ dol mu bhus na bà, a bh’ aig Dòmhnall, agus “uidhpear”.

[Dòmhnall] Ach, an uair sin a’ gluasad gu bhith nar thràilleach.

[Iain] Dè do bheachd?

[Ùisdean] Agus inneal luideach a th’ ann ma-thà. Sin agus droch obraiche le barail gur e deagh obraiche a th’ ann, a bh’ aig Màiri-Anna. “Uidhpear”. Ceist ma-thà, cò aig a tha an fhìrinn?

[Angela] Tha sinn ag aontachadh.

[Iain] Tha sinn ag aontachadh le chèile gur ann aig Màiri-Anna an turas seo a tha an fhìrinn, agus chan ann tric sin!

[Angela] Màiri-Anna, tha, tha. Tha sinn aontaichte.

[Ùisdean] Màiri-Anna. Bheil sibh, a bheil sibh aontaichte? Tha sibh aontaichte?

[Iain] Tha sinn aontaichte.

[Ùisdean] A’ Mhàiri-Anna, an ann agad a tha an fhìrinn?

[Ùisdean] Ò! Glè mhath! Glè mhath. Mo bheannachd aig Bun-sgoil Ghàidhlig Ghlaschu airson...

Chaidh am prògram seo, Aibisidh, a chraoladh an toiseach ann an 2012.

 

 

Meaning of the word

English Beurla

[Hugh Dan The first round. Everyone gets a word and they have to deliver the explanation or meaning of that work to me. One of each team’s words is false, though. Each team has to judge them and make a prediction about which one is true. Each team has the chance to question the other, if I let them, and I will dish out points as I see fit. Two points for certain if the team works out the truth. And, this is how I’ll do just that - if you are correct “Yay!”, Glasgow Gaelic School are on the case, and I have no idea who this is “Boo!”, if you are incorrect, I have no idea who it is John. I suspect that you’ll hear this one.

[John] Very often.

[Hugh Dan] Very often.

[John] It’s for that reason that it’s on our side.

[Hugh Dan] It is. The question then, who is telling the truth, and I’m going to Mary Anne for our first word.

[Mary Anne] The word I have is “uidhpear”

[Hugh Dan] Uidhpear?

[Mary Anne] Now, it’s a man who thinks of himself as being good at absolutely everything, whether that be joinery, painting the house and decorating everything like that, but he isn’t. It doesn’t matter to which he puts his hand, he doesn’t bother to finish it in an attractive way, or how you wanted it.

[John] did this come from the word “ùidh”?

[Mary Anne] No, because there is no interest in the work at all.

[Hugh Dan] I think that is worth a point, John. That was very quick.

[John] If he had interest in it...

[Mary Anne] John doesn’t get a point as there is no connection whatsoever between them at all. We suspect that there is a connection to the word “oidhirp” (effort), because it is “effort-man”,you kno], he’ll make the effort, he’ll go to the peat fields and try to put stacks together.

[John] And he’ll leave it?

[Mary Anne] the peats will fall down there.

[Angela] Scrappy, no, is he scrappy?

[Mary Anne] Scrappy!

[John] Scrappy in most of his work?

[Mary Anne] In his own opinion, excellent at the work.

[John] Oh, aye. I see.

[Mary Anne] In his own opinion, you know?

[Angela] He thinks a lot of himself.

[Mary Anne] He’ll do everything.

[John] There are plenty of people like that around!

[Hugh Dan] In Islay?

[John] Well, everywhere, I think.

[Mary Anne] If there isn’t any effort, nothing ever gets completed as it should.

[Hugh Dan] Angela? Do you have a question?

[Angela] “Uidhpear”. I’m just wondering about it, though.

[John] Did you ever hear it?

[Angela] No, I can’t say I heard it. Did you have it over there in Berneray, Mary Anne?

[Mary Anne] Now, no and I expected that it was something slightly further south, that you’d have had it in Benbecula, but perhaps it was even further south than that.

[Angela] Well, we didn’t have “uidhpearan” at all! There were no such people...

[Mary Anne] Perhaps they have them in Barra or Mingulay.

[John] Indeed, they were never as far south as Islay anyway!

[Angela] No, we never had such people.

[Hugh Dan] That’s your opinion!

[Hugh Dan] OK, then. Let’s move on. We’ll leave Mary Anne’s word just now and we’ll come to Donald, to Rhino, eh, your word, Donald? [Donald] “Brangaid”.

[Donald] Brangaid”?

[Hugh Dan] Brangaid”?

[Donald] That’s it. Now, it isn’t a Ness word, it comes from up North West Sutherland, up that way. But, “brangaid” comes from ‘brang’, a thing which would be placed around the mouth of a cow and would sometimes be made of straw rope, and rope, so that a cow would follow you, if it had a strong head.

[Angela] So, was it a sort of bridle? A Bridle?]

[Donald] sort of string, ‘brang’, but it’d need to be, it went round, as it were, the cow’s mouth, sometimes there’d even be wood in it to tighten it, they’d have bells, and it’s a thing which is put together with threads and strings, and other bits like that.

[John] I expected it to be a big meal you’d have first thing in the morning...

[Donald] That’s it. Well, “an awfully big ‘brangaid’”, it’d be food if it were badly put together, they’d say that about a car. [It’s not the same as “bangaid” either.

[Hugh Dan] Chan e an aon rud ri ‘bangaid’ nas motha.

[John] No. It was an ‘uidhpear’ who made it...

[Hugh Dan] Angela?

[Angela] I was going to ask if it were, you know, the same thing as, as they’d say in English, a ‘brace’, as it were?

[Donald] Aye, it’s a thing like that.

[Donald] Not in the cow’s mouth, but outside. That’s it and if you were talking about an old car, or something, it would be a “brangaid”.

[Angela] That’s a banger, though.

[Hugh Dan] Well, perhaps you have a ‘banger’, well, you do have a banger, the last car I saw you with. Anyway, let’s move on there just now. Two words, Donald had “brangaid”, “brangaid”, a sort of thing which would go round a cow’s mouth, and “uidhpear”.

[Donald] But it turned into rubbish.

[John] What do you think?

[Hugh Dan] And a scrappy machine then, eh and Mary Anne had a bad worker who thinks that he is a good worker. “Uidhpear”. A question then, who is telling the truth? [Angela] Tha sinn ag aontachadh.

[Angela] We agree.

[John] We agree that this time Mary Anne is telling the truth, and that’s not often!

[Angela] Mary Anne, yes, yes. We are in agreement.

[Hugh Dan] Mary Anne. Are you, are you agreed? You are agreed?

[John] We are in agreement

[Hugh Dan] Mary Anne, are you telling the truth?

[Hugh Dan] Oh! Very good! Very good. My thanks to Glasgow Gaelic Primary School for…

This programme, Aibisidh, was first broadcast in 2012.